چوخ بیلمیش قولو
چوخ بیلمیش
قولو
اؤزونو چوخ بیلیجی بیر اینسان بیلیردی و جمع ایچینده هانسی قونودان سؤز آچیلسایدی، یئردن – گؤیدن سؤز ییغیب اؤزونو بیلگیلی بیریسی گؤسته رردی، قوهوملار و تانیشلار گولونج اوزوندن آدینی « چوخ بیلمیش قولو» دئییردیلر!
گئییمیده چوخ ماراقلییدی، یایین لاپ ایستی گونلرینده ده، كوتونو چیخارتمازییدی و بو ایشله اؤزونو كیلاسلی و بیلیجی گؤسترمك ایسته ییردی!!
قولونون دیشلریده اؤز یئرینده دققت ائلمه لییدیلر، اونون دیشلری ایللرییدی دیش فیرچاسی (مسواك) گؤرمه میشدیلر و لاپ موزه یه قویمالییدیلار و حئسابلاسایدیلار لاپ بئله گینئس كیتابیندا یازیمالییدی! آخی بیری یوخویدو دئیه: آرواد – اوشاغییین گوناهی نمنه دی سنین او پاسلی دیشلرییین تحمل ائدیلر؟!
چوخ دانیشماغی آروادیدا دیغلاتمیشدی و قولو چوخ دانیشدیغی زامان، آرواد «قیریق رادیو قورتار» دئیه ردی! گونلرین بیرینده، بحث ائلیینده، آروادا قاییدیب «هئچ سن بیلیرسن من گونده نئچه درگی (مجله)، گونده لیك (روزنامه)، ... اوخورام؟» دئدی و آرواد ایسه « آخی قیریق رادیو نییه بیز اونلاری گؤرموروك، هاردا گیزله دیبسن؟» جاواب وئردی!
قولو : «آرواد چوخ دانیشما !، اونلار دكه لرین قیراغیندادی، من گونده ایداره دن قاییداندا، یاریم ساعات دكه لرین قاباغیندا یئریمی سالیرام» دئدی!!
ار - آروادین داعواسی، نه دئیرلر؟ بلی، عینی یازین هاواسی! قولو كیشی بیر گون ایشدن، ائوه قاییداندا، اوره یی آیران ایسته ییر و یول اوستونده بیر باققال توكانیندان دؤرد كیلو آیران آلیر.
ایندینینده آیرانلاری چوخ ایشمه لیدیرلر! آیراندان سونرا هر نه یین دادین تاپماق اولار!!
توكانچی دئیر: آغا دببه وارینیزدی؟ قولو : «ده دم دببه نی نئیلیرسن، من آیرانی بؤركومده ائله آپارارام بیر دامجی دا یئره تؤكولمز» دئدی!!
كیشی آیرانی موشامبایا تؤكنده اوره یینده « اینشاللاه تؤكولر اوستو – باشییان، اوندا بللی اولار نجور آپارارسان؟» دئییب، آیرانی قولویا وئردی!
قولو گونده كی كیمین یولو اوستونده اولان دكه دن بیلگی (معلومات) ییغماغا گئدر! آیرانیدا اوینادا – اوینادا بو الیندن او بیری الینه وئره – وئره دكه چینین یئره سردیغی نشریه لرین باشی اوستونده دورار.
ائله بیل بوگون فرقلی گوندور و بیر آز چوخ بیلگی دالیسیجادیر و درگی لری و گونده لیك لری واراقلاییردی، اورادان قاچا بیر اوغلان اوشاغینین اویونجاغی (اسباب بازی سی) آیرانین موشامباسینی ایله شیب، ییرتار، قولو اوغلانا دؤنوب باخاندا، آیران نشریه لرین چوخونون اوستونه سپیلیب ایسلادار، دكه چینین هارایی گؤیه گئدر و اوغلان اوشاغیدا آرادان یوخ اولار!
ایندی قولونون یاخاسی اوجا بویلو و قوللو – بویونلو دكه چینین الینده قالیب و گؤزلویوده (گؤزلوك =عینك) یئره دوشوب آیاقلاری آلتیندا ازیلر!
دكه چی هاوار چكیب دئیر: آخماق كیشی! سنین 500 تومنین یوخدو گونده لیییی آلیب ائوه آپاریب، آرخایینچیلیقلا اوخویاسان؟! قورخوسوندان ال – آیاغی تیتره ین قولو : « آغا گوناه او قاچان اوغلاندایدی، منی باغیشلا، هامیسینین پولون وئره جه یم» دئدی!!
دكه چی قولونو دكه نین ایچینه سالیب، آیرانلی نشریه لری آییریب، قییمتلرین چیخاردیب، قولونو ائشییه چكیب: « آخماق كیشی 10 مین تومن ائله دی، تئز پولو وئر و یوخ اول!!» دئدی.
چوخ بیلمیش قولو! هر جیبدن بیر آز چیخاردیب جریمه نی وئرر و دكه چی : « ایندی جانین راحات اولدو؟ جریمه وئردییین نشریه لر سنین دیر، گؤتور آپار ائوده اوخو!» دئییب، ایشینه گئتدی.
قولودا تؤوبه ائدیب اللری، آیاقلاریندان اوزون یولونا دوشدو، یولدا گئده – گئده، اؤز – اؤزونه : «اوجور اولار ها، 400 – 500 تومنی هر گون وئریب، گوندلییی آلیب ائوه آپاریب راحاتجا اوخوسایدید، بیر یئره ییغیشیب 10 مین تومن اولمازییدی» دئییردی!!
دئییرم نه اولار دكه لر قاباغیندا صف چكیب نشریه لره فقط باخانلارین!! هامیسینین الینده آیران اولاردی!!
یازان : حسین واحدی
آذربایجانین ادبی توپلومونا آجی خبر: «یحیی شیدا» ، تانرییا قاووشدو
یحیی شیدا تانری رحتینه گئتدی
| |
|||||
|
| |||||
اوستاد شیدا 1303-نجو گونش ایلینده تبریزین چرنداب محلله سینده دونیایا گؤز آچدی. آتاسی حسن یوزباشی چرندابی مشروطه ایله چرندابین مجاهدلریندن ساییلیردی.
او 1327-نجی ایلدن مطبوعات ایله امكداشلیغین باشلادی و بیرینجی آددیمدا «آذر مرد» نشریه سینده باش یازار اولدو.
او بیر مدت تبریزین طالبیه اوخولوندا تحصیل ائتدی و توركجه، فارسجا، آلمانجا و عربجه دیللری ایله تانیش ایدی.
اوستادین نئچه اثرلرییندن، در زوایای تاریخ "نثر"، "تلواسه ها"، قصاید، غزلیات، پسرخان (رمان)، دریای متلاطم، جنایات زن یا شاهكارهای طبیعت (در زوایای ادبیات)، ادبیات اوجاغی در 3 قابیقدا، اودلار وطنی، اودلو سؤزلر، اون جزوه، میرزا علی معجزین "یاپیلمامیش" شعر لری و بی ریانین اوره ك سوزلری-ندن آد آپارماق اولار.
تانری بو بؤیوك اینسانیمیزا رحمت ائتسین و اینشاللاه یولو داواملی اولسون.
قارانقوش وبلاگی بو آجی خبری تورك و فارس ادبیاتینا علاقه سی اولانلارا باش ساغلیغی دئییر.
اوشاق لار و آذربایجان ناغیل لاری
اوشاق لار و آذربایجان ناغیل لاری
هامیمیزین اوشاق لیغیندا، ناغیل خاطیره لری واردیر و بؤیوك اولدوغوموزدادا او گون لری خاطیرلایاندا گؤزل دویغوسال آن لار (لحظه لر) یاشادیریق. او دؤوراندان الوان خاطیره لریمیز قالیر و بو خاطیره لرده او زامانین ناغیل لاریندان آلینیب دیر. عیبرتلی و فایدالی ناغیل لاریمیز ایندیده قولاق لاریمیزدا سسلنمكده دیر. آمما ایندیكی اوشاق لار بئلنچی ناغیل لاردان اوزاق قالیبلار.
آتا- آنالاریمیزدان اوشاق لیق لاریندان سوروشاندا، او زامانین تندیر داملاریندان، كورسو باشیندان و ناغیل سؤیله مه لریندن دئیه جكلر و او گون لردن سؤز آچماق دا، اونلارا یاخشی لحظه لر یارادیر.
چئشیتلی ائشیتملی آذربایجان ناغیل لاری، گئتدیكجه اونودولوب گئتمكده دیر و نسیلدن نسیله گلن او عیبرتلی ناغیل لار كولتوروموزون بیر بؤلومو اولاراق، اونودولوب گئدیرسه كولتوروموزده آرادان گئده جك دیر. ایندینین اوشاق لاری باتی (غرب) اؤلكه لرین ناغیل لارینین بیر- بیر آدلارین ساییب قهرمان لارین دئییرلر و بو ایش گئتدیكجه اوشاق لا اؤز كولتورونون آراسیندا آرا آچیب اؤزگه كولتورونه یاخینلیق دویغوسونو یاراداجاق دیر.
قاباقجالار عاییله نین بؤیوك آتا یوخسا آناسی، اوشاق لاری بیر یئره ییغیب اونلارا ناغیل سؤیله ردیلر. اوشاق ایسه او ناغیل لاردا اؤزونو ناغیلین قهرمان لارینین یئرینه قویوب درین بیر خییالا جوماردی. آنجاق بو ناغیل لار اؤزوموزون ایدیلر و قهرمان لاریدا بیزیم قهرمان لارییدیلار. زیرناچی ناغیلی، پیس پیسه لی پوسته خانیم، قوردون ناغیلی، گؤزل فاتما ایله ساری اینك، تولكو ایله قارغا، یالانچی چوبان، ... و مین لرجه بئلنچی گؤزل و ائشیتملی ناغیل لاریمیز اؤز یئرلرین، بیزیم كولتوروموز ایله غریبه اولان و ساواشجیل باتی ناغیل لارینا وئریرلر.
تلویزیون ایله رادیودادا بو ناغیل لار اؤز یئرلرین ایتیریب لر و یئرلرینه یابانجی اؤلكه لرین كارتون لارین گونو گوندن داها چوخ یاییرلار. اوستانی شبكه لر بو قونودا اؤنملی رول اویناییرلار و آنا دیلیمیزده اولان ناغیل لارین كارتون لارین توركجه ده دوزلدیب اوشاق لاریمیزا گؤسترمكده كئچمیشدن قالان گؤزل ناغیل لاریمیزیدا دیری ساخلایا بیله جكلر.
آتا- آنالار ایسه بو ناغیل لار ایله تانیش اولوب اونلاری گله جك نسیل لره تاپشیرمالیدیرلار. بونلارین یانیندا اوشاق لار باخچالاری ( مهد كودك لری) داها مهم نقش ایفا ائدیرلر. اوشاقلارین چوخو اوشاق واختی بو یئره گئدیرلر و اورادا رسمی دیلیمیزین یانیندا اوشاق لارین آنا دیللرینین دیری قالماسی و كئچمیشدن قالان كولتوروموزو دیری ساخلامالیدیرلار و فایدالی و تجروبه لی آذربایجان ناغیل لارین سؤیله مكله گله جك نسیل لره بؤیوك قوللوق ائده بیلرلر.
ناغیل لاردا ایسلامی و ایرانی (هر بولگه ده اؤز دیل لرییله) كولتوروموزه یئر آییریب بو روحیه نی اوشاق لارا وئرمه لییك. ناغیل عؤمور وار كن اوشاغین ذهنینده قالیر و اوشاق اؤزون او ناغیل لار ایچینده یاشادیر. چوخلو اوشاق لار نصیحتدن قاچارلار و بونا گؤره چوخلو سؤزلری ائله بو ناغیل لارلا اوشاق لارا دئیه بیله ریك و اوشاغا نصیحتیده ناغیل عونوانیندا چاتدیرا بیله ریك.
حسین واحدی
نئچه نفر...؟
نئچه نفر...؟
اوستاد كیلاسا گیردی. هامی آیاغینا دوردو. سلام علیك دن سونرا، كیلاسداكیلاری حاظیر- غاییب ائتدی.
- سانای؟
- حاضیر- وارام؟!
- احمد؟
- وارام!
- ائلگون؟
- وارام!
- ارسان؟
- یوخدو!
...
اوستاد تخته ده او گونون وئره جه یی درسین، درس باشلیقلارین یازدی. درسی ایضاح ائدن زامان توركجه سوردو:نئچه نفر فارس وار؟
40 نفرین ایچیندن ایكی نفر اللرین قالدیردیلار!
و اوستاد 38 نفرین دیلین قیراغا قویوب ایكی نفرین دیلی ایله (فارسجا) درسه داوام وئردی...!!
حسین واحدی
تهران - غربی آذربایجان یئددیجه سی
تهران - غربی آذربایجان یئددیجه سسندن شكیللر
Tehran- batı Azərbaycan yeddicəsi (həftəsi) - şəkillər
آذربایجانین بؤیوك و قهرمان اوغوللارینین غرفه سی
وئرلیشین اولان یئری
آذربایجان رقص قوروپو - اورمو قوروپو
تاریخی و اونودولمایان بیر گئجه
آشیق عسگر ساعد، آشیق بولودون اوغلو - سعد آباد - تئهران
تایسیز ساز چالما - آشیق ساعد
یانیق كرمی - آشیق ساعد
اورمو قوروپو
urmu qurupu
بؤیوك توی
böyük toy
آشیق عسگر ساعد - بؤیوك توی
unudulma gecə - Aşıq verlişi
اونودولماز گئجه - آشیق وئرلیشی
آشیق عسگرین اوشاغی
aşıq Əsgər,in uşağı
شكیللر: آینا نیوز
آذربایجان
آذربایجان
سن گونشلی بیر یاكاموزسان،
ایچیمده دؤیونن قلبیمین ایچینده سن،
سن یاغمورلو بیر بولودسان،
اولوسونا خئییر- بركت وئرن بولود.
سن اولوسونا دایاقسان،
ناموسونو قورویان یوردوم.
سن توركجه نی یاشادان یوردسان،
دیلسیز- آغیزسیز بیر دیل.
سن آناسان اوشاق لارینا،
بوتون آناسیزلیق چكن اوشاقلارا.
سن اینتئرنئت صیفه لرینین بزه یی سن،
همده لاپ او فیلتئر اولانلارین باشیندا.
هارایسیز اولوسونا اولان هارای.
سن بیزه آنا تورپاقسان،
بیزده سنی قورویان عسگر.
سن سوسما باغیر، هارای چك،
بوغولسون سنه خور باخان دوشمن.
سن یاشایان، اؤلمه ین وارلیقسان،
توم وارلیقلارین چلنگی آذربایجان.
یاتاق!
یاتاق
بیر اوشاق،
وارییدی دونیادا.
یاشاییردی، خییاوانلاردا.
آتاسی آلیشقان،
آناسی آرالیقدا.
یاتیردی، كارتن لاردا،
ایستی ایسه سویوق لاردا.
آرزیسین، هر زامان،
اوندان سوراندا،
دئیردی: اولاردی منیم اوچون،
بوتون دونیادا،
بیر اوتاق،
بیر یورقان،
بیرده تك یاتاق!
سؤز: حسین واحدی
اورك‍ـ ده قالان سئـوگی
اورك‍ـ ده قالان سئـوگی
اورگی دؤیونوردو. قافاسیندان یوزلرجه دوشونجه گلیب، كئچیردی. نه ائده جه یینی بیلمه ییردی. اوشاق لار كیمی آغلاییردی. اوتاغینین قاپیسینی باغلاییب، پنجره قیراغیندا دوروب، كوچه یه باخدی. بیری قاچیردی. بیری هارای چكیردی. اوشاقلار اویناییردیلار. قونشو قادین لار ایسه تره سئچیردیلر، آمما ائلای كدر ایچینده بوغولوردو. اورك سؤزون هئچ كیمسه یه آچیقلایا بیلمه دیگی اوچون داها چوخ عذاب چكیردی. آخشام یولدایدی و بیر آزدان شهری آلتینا آلاجاغییدی. گونش كؤچمك دوروموندایدی. ائلای پنجره قیراغیندان بیلگی سایار یانینا گئتدی. بیلگی سایارین یاندیریب، اینتئرنئته گیردی. بیلیم یوردوندا اولان ان صمیمی یولداشی چت اوتاغیندایدی. سئوینیب اونلا چتلشمه یه باشلادی. اورگینده قالدیغی آغرینی اسمره آنلاتماق اوچون چابا گؤسته ریردی. هارادان و نئجه آنلاتما سینا قالمیشدی.
اسمر ائلای-ین نه دئیه جه گینه ماراقلانمیشدی، آمما ائلای اوتانیردی. ائلای آغلاماق آیكونونو ووروب آردیجا «من عاشیق اولموشام» یازدی! اسمر ایسه دالبادال گولمك آیكونلارین صحیفه یه دوزدو. ائلای راحاتسیز اولوب، « اسمر، گولمه! بورادا قیزین، اوغلانا عاشیق اولماسینین چتینلیك لرینی بیلیرسنمی؟» یازدی. من قونشوموز اوغلو آیدین-ا عاشیق اولموشام، امما دئمك اولارمی؟
یازیق اولموشام. دارما- داغین قالمیشام. اورگیمی پارتلاتمیشام. جانیما آغری سالمیشام. اوغلانلار عاشیق اولاندا، قیزلارا دئیه بیلیرلر، آمما من نئجه دئییم و اورگیمی نه ته هر دینجلدیم؟! مین جوره آد قویارلار!!
كاش عاشیق اولماسایدیم! ... كاش!! ...
یازان: حسین واحدی
احمد شاه-ین اورمویا گلمه سی
قاجار شاهی « احمد شاه»-ین اورمودان گؤروشو
چاغ: قاجارین سونلاری
şəkilin yüksək necəlikdə izliyi
http://s2.picofile.com/file/7153243866/DSC00182.gif
گؤزل اورمو
گؤزل اورمو
اورمو دئینده یام- یاشیل باغلار گؤز اؤنونده سیرالانیرلار، گؤزللیك لر گؤسته ریشه چیخیرلار، اورمو آدی گلنده دوزلو اورمو گؤلو آنی لارا گلیر، گونشین دوغماسی و یایدا اوزمك. اورمودان سؤز آچاندا آذربایجان یئنی بیر جان تاپیر، چون كاظیم خان لار اونون آرخاسیندا دایانیب لار، حئیدرخان لار ایسه دؤرد نال آت چاپیرلار، یاغی لار اوتانیب قاچیرلار، اورمو آدی دیلده سسلننده باكری لر اؤنه چیخیرلار، دوشمن لر ایسه باجادان یوخ اولورلار، اورمو آدی، صفی الدین اورموی نی یوخلاییر و آشیق فرهادلار سازلاری ایله گؤزل ماهنی لار چالیب اوخویورلار، اوخومالاریندا كور اوغلولاری چنلی بئلده آذربایجان اوغروندا دوشمن اؤنونده ساواشا چاغیریرلار، اورمو بو اولو آدی خاطیرلایاندا، بوتون آذربایجان دینجه لیر، هامی اورمویا گؤوه نیر، اورمو آدی شیرین تورك دیلینی و او دیلده دئییلن لای- لای لاری قولاق لارا اوخودور و اورمو هله یاشاییر، یاشادیر و آذربایجانا جان وئریر...
