اورمیه، گؤله‌مز/شکیل: حسین واحدی
قایناق: huseynvahidi.arzublog.com
سعدی شیرازی‌نین آذربایجان توركجه‌سینده غزلی وارمیش
سعدی شیرازی‌نین آذربایجان توركجه‌سینده غزلی وارمیش
حاضیرلایان: حسین واحدی
فیلولوگیا[دیل تانیما] علم‌لری دوكتورو، پروفئسور شامیل جمشیدووون “علم و حیات” ژورنا‌لی‌نین 1987-جی ایل 10-جو ساییندا درج ائدیلمیش “سعدی شیرازی‌نین آذربایجان توركجه‌سینده بیر غزلی” یازی‌سینی و همین غزلی تقدیم ائدیر.
XIII [13-جو میلادی] عصر فارس پوئزیاسی‌نین[شعرینین] بؤیوك كلاسیكی مصلح‌ددین شئیخ سعدی شیرازی‌نین اثرلرینی آذربایجان اوخوجولاری همیشه بؤیوك ماراقلا اوخویورلار. حتی بیر زامان‌لار شاعرین مشهور “گولوستان” كیتابی مكتب و مدره‌سه‌لریمیزده درس‌لیك كیمی تدریس اولونموش‌دور. بو یاخین‌لاردا ال‌یازما‌لار خزینه‌سین‌دكی قدیم جونگ‌لر و توپلولار اوزرینده آراشدیرما‌لار آپاراركن شاعرین XVIII [18-جی میلادی]عصرده یازیلمیش نادیر بیر غزلی دقتیمیزی جلب ائتدی. باشلیقدا “كلامی شئیخ سعدی شیرازی” یازیلمیش، سون بئیتی “سعدی” تخللوصو ایله قورتاران بو غزل آذربایجان توركجه‌سینده یازیلمیش‌دیر. اثرین ترجومه و یاخود اوریژینال اولماسینی گؤسترن هئچ بیر قئید و علامت یوخدور.
خاطیره‌لری سرمیشم یاغیشا
خاطیره‌لری سرمیشم یاغیشا
گولناره ایلهام‌دان منثور شعر
كؤچورن: حسین واحدی
یادلاشماق‌دان قورخدوقجا قورخولاری یادلاشدیردیق...
زامانی عقرب‌لردن اوغورلادیق.
گوناه یازماغا باشلادیق هر ساعتیمیزا.
بیر واخت بوغازیمیزدا دوگونله‌ییب آزادلیق‌دان محروم ائتدیگیمیز سؤزلری آزادلیغا قوووشدوردوق.
داها هیجانلانیب تیترمه‌دی اللریمیز. یوخ، عادی‌لشمه‌دیك. سئوگی‌نین آدینی قویدوق ساده‌جه.
ساغول‌لاریمیزین عؤمرو قیسالماغا باشلادی. هله‌لیك‌سیز بیتیردیك هر تئلئفون زنگینی. چوخ خبیس اولدوق. سالامات قال سؤزونو ده قییمادیق بیر-بیریمیزه.
سوسا‌راق آییردیق بیزی.
لال سوكوت‌لاری سونونجو اومیدلر بیلدیك.
ایندی یاغیش یاغیر. من ایسه خاطیره‌لریمیزی او یاغیشین آلتینا سرمیشم.
زامان قازان‌دیریرام اونلارا، عؤمرونو اوزاتدیغیمی سانیرام بلكه.
بیر واخت سیخیب قوروداجاغام اونلاری... سون داملاسینا قدر...
هله‌لیك...
زامانین ایچینه آتیرام سنی...
زامان‌سیز گلن بختیم...
دوْستوم و كتاب!
احوالی اوْلور خراب
چون‌كی بو بئچارانین
یادینا دوشور كباب!
***
دوْستوم، ماشینا میندی
كتاب ائوینده یئندی
یئددی ساعت آختاریب
تاپدی بیر «فالِ هندی»!
***
دوْستوم‌دا وار چوْخ هُنر
یاخشی كتاب بگه‌نر
دئیه‌ر: «كاش موْبول كیمی
بوندادا اوْلا فنر»!
***
دوْستوم عالّمه بنزه‌ر
گئدیب، بازاری گزه‌ر
جیلدی گؤیچه‌ك كتاب‌لار
آلیب، دئكورا دوزه‌ر!
***
دوْستوم باش اگمه‌ز پولا
دئیه‌ر «كتاب چوْخ اوْلا»
آنجاق صفحه‌سین آچماز
قوْرخار رنگی پوْزولا!
***
دوْستومون وار اوْیونو
سئوه‌رم حال- خویونو
ایسته‌سه كتاب آلسین
اؤلچه‌جك ان- بوْیونو!
***
دوْستوم، قهرمان دوْستوم!
سؤزومو اینان، دوستوم!
بو كتاب‌لار اوْلانماز
فاطی یا تومان، دوْستوم
قایناق: اهراب نیوز
سونای؛ آذربایجانین سئوگی گونو
Sonay Azərbaycanın sevgi günü
یازان: ندا عبدی
بیلمیرم نه یه گؤره رسم اولوب هر كیمسه غرب كولتوروندان یاشایشیندا چؤخ ایشلتسه او قدر كیلاسلی دی!بونون دلیل لرینین بیری، بیزیم اؤز كولتورموزلا فولكلوروموزا تانیش اولماماقیمیز اولا بیلر. دئملی دی بیزیم اؤزوموزون ان گؤزل دب لریمیز اولا- اولا، هر دن اؤزگه كولتورلارینین دالیسیجا گئدیب، اؤزوموزی اؤنودوروك...
آمما هامی گوناهلار بیزده دئیل! فولكلوردان، كولتوردان دانیشانمیز یوخدو، تلویزیونوموزلا قئزئت لریمیزده، بو سیرادا آز دانیشیر و دئملی اولا بیلریك هئچ دانیشمیر!بو دب لرین بیری “سونآی” دی... نئچه میز بونون آدین ائشیتمیشیك؟! آمما بیر آیری كلمه دییرم: “ولنتاین”! دا بونو هامییز ائشیدیب سینیز! ولنتاین گؤزل بیر رسم دی. بیز بو گونون گؤزلیك لرین دانمیریك، آمما بیزیم ده كولتورموزدا بیر گون وار “سئوگیلی لر” اوچون... بو گونون آدی “سونآی” دی.
“سونآی”، آذربایجانین ولنتاینتی دی.یایین سون آیی خیرمن لر ییغیشارگئجه لر آی چیخارهئچ زامان آیین باخیشییایین سون چاغی كیمینسئودالی اولا بیلمز…
سونآی ندی؟
سونای بیر یوكسك رسیم دی، ایسلامدان قاباقدان ایندیه كیمی، بو گؤزل رسیم دیری ساخلانیب، اونودولمویوب.دوزدو بو رسیم گئتدیكجه، اؤز رنگین الدن وئریب، آمما ایندی ده چوخلو كندلرده بو گون سئوگیلی لر گونونه آدلانیر. سونآی آدیندان گلن كیمی، آیین سونونلا باغلانتی سی وار. بیز آذربایجانلیلارین فولكلوروندا، “آی”ین یوخاری یئری وار و بو كلمه، افسانه لریمیزده چؤخ قولاقیمیزا چاتیب.
سونآی ایلین اؤ گونودور كی گوندوزنن گئجه بیر حدده یئتیشیب، اصطلاحدا “اعتدال” حدینده اولورلار. دئمك اولار بو گون، یایین سون گونودور... آذربایجاندا، سئوگی گونو...بو گئجه ده، گون له اولدوز 180 درجه لی زاویه ده قرار تاپیب، گون باتاندا دوز بیربیرین اوستونه دوشورلر. بو صحنه چوخ سرعتله اوز وئریر، آمما بو آن ابدیته كیمی ایدامه تاپیر. یوكسك افسانه لرده، بو صحنه عشقه تعبیر اولوب... سئوگیه... بیر سئوگی كه سونو یوخدو...آمما بو گونو نئجه دیری ساخلاماق اولار؟ بیزلر ائلیه بیلریك ولنتاین كیمی، سونآیی دا دیری ساخلایاق...
نئجه كی ولنتاین-ین نمادی قیرمیزی قولچاقلار یا آیری شیءلر اولوب، سونآیین دا نمادی آی شكلینده قولچاقلار یا آیری نمادلار اولا بیلر كه بیزلر دوزلدیب، بیر بیریمیزه پای وئریب، سونآیی رواج وئره بیلریك.
آخرین روز شهریور، روز سونای است كه به روایت افسانه های آذربایجان، روز عشق می باشد. روزی مناسب برای جایگزینی روز ولنتاین
می توانید برای اطلاعات بیشتر این پیوند را بخوانید.
تیراختور بایراملیغین موبارك اولسون
تیراختور بایراملیغین موبارك اولسون
یازان: حسین واحدی
شكیل:Traxtorchi.ir
بو گون تیراختور ییغماسی، كرج ده سایپا ییغماسی نی بیر- صیفیر یئندی. بو اویون قار آلتیندی اویناندی. تیراختور یانداش لاری تیراختورون آلقیشیندان بیر آن اولسون دئیه ال چكمه دیلر. قار آلتیندا 90 دقیقه تیراختور ییغماسینی آلقیشلایان یانداشلار سونوندا اؤز اؤدول لرین تیراختورون اودماسی ایله آلدیلار. تیراختور، بو اودماغی ایله بوتون آذربایجان لیلارا بؤیوك بیر پای وئرررك، بو ایلده سون اویون لارین اوینادیلار. ایندی تیراختور 52 امتیاز ایله 2-نجی سیرادا دیر. اومود ائدیریك یئنی گونش ایلینده، تیراختور قهرمان اولوب، هامیمیزی سئویندیرسین.
تیراختورم
تیراختورم
سن ائلیمسن،
سن آذربایجانیم سان،
سن وطنیم سن،
و سن خالقیمین تمثیلجیسی سن..
اودساندا،
حتتا اوتوزساندا،
سن منه قهرمانسان تراختوروم.
یئل یاتدی،
توفاندا یاتدی،
آما؛
هئچ واخت،
یاتماز سنین بایراغین،
چونكو:
تیراختورو،
ائل ایستر
شرفلی میللت ایستر...
سؤز: حسین واحدی
آنا دیلی
آنا دیلی
هانسی ایتین بالاسی،آوولداماق باجارماز؟
هانسی پیشیك بالاسی ماوولداماق باجارماز؟
سن كی هر حالدا آنا دیلده
دانیشماغی اونودوبسان، ایت-پیشیكدنده اسگیك
اؤزونه یئر توتموسان!
نئچه دیل بیلن اولسان
نئچه آدام دئیرلر.
اؤز دیلینی بیلمسن،
نئجه آدام دئیرلر.
اورمو
اورمو
اورمو
آذربایجانیمین یاشیل اؤلكه سی
بؤیوك تورك ائلینین مهربان سسی
دده میز قورقودون ایستی نفسی
سنده دیر، سنده دیر ای گؤزل اورمو
گؤزللر یوردوندا سن اؤزل اورمو
گؤزللیكلرینی تانیان اولسا
زرینین محكین سینایان اولسا
تئز تانیار اونو، تانیان اولسا
گؤزللر ایچینده گؤزلدیر اورمو
اوزون بیر قصیده، غزلدیر اورمو
گؤزللیكلری بیر، ایكی، اوچ دگیل
دولودور، هئچ نهیی اونون بوش دگیل
زنگین وارلیقلاری اونون هئچ دگیل
تورك دیلین دانیشار دیلی اورمونون
اوغوزدان یارانیب ائلی اورمونون
دولاشماق ایسته سن سن بیزیم ائلی
اییلهمك ایستهسن سن بیزیم گولو
اوخوماق ایستهسن سن بیزیم دیلی
بیزیم دیل شیپ-شیرین اورمو دیلیدیر[1]
تاریخی چوخ درین اورمو دیلیدیر
بؤیوك سومئرلرین[2] یادگاریندا
نئچه آشیقلاری[3] وار كناریندا
تورك موسیقیسینین كتابلاریندا
بیر اوزون مطلبدیر اورمو آشیغی
اؤزونه مكتبدیر اورمو آشیغی
)اورمونون یوللاری دوزوم-دوزومدور
اورمو كاروانینین یوكو اوزومدور([4]
وطندیر، ایشیقلی ایكی گؤزومدور
اینجیلره بنزر اورمو اوزومو
تاباقلاری بزر اورمو اوزومو
جمعه مسجدیمیز بیزه عزیزدیر
سؤیومبت[5] بیناسی آبیدهمیزدیر
كاظمخانین داشی سودان تمیزدیر
اوُلولارا چاتیر اورمو تاریخی
دولولارا چاتیر اورمو تاریخی
نازلی چای، باراندوز، كندلری بزر
دره چای، ،شهرچای، شهری گزر
اوچ گؤزلو كؤرپویه كیم دوداق بوزر؟
صفالی، گزمهلی اورمونون بندی
گئیینیب سوزمهلی اورمونون بندی
اورمونون گؤلونه دوشن دوزلانار
اوستونده سئیریشن[6] قوشلار نازلانار
آدالاری[7] گزن قیشدا یازلانار
سولاری دوزلودور باخ اورمو گؤلو
دنیزجه سؤزلودور باخ اورمو گؤلو
باغچالاری اولار میوهیه دولو
آغاجی بار وئرر بوداق دولوسو
انسانین الینین امگیدیر بو
خونچالاری بزر اورمو آلماسی
الدن اله گزر اورمو آلماسی
گل توت باغلاریندا گزمگه دادان
آغزی شیرین اولار كیشمیشین دادان
دادلیدیر دوشابی، حالواسی بالدان
دیلی تك شیریندیر اورمو نوغولو
یاد یوخ، بو یئریندیر اورمو نوغولو
الدهكی بودور، چوخ ایتمیشی واردیر
یئددیسین آختارسان یئتمیشی واردیر
بادرشبیسی وار، بیتمیشی واردیر
خاصیتلی اولار اورمو آراغی
درده درمان قیلار اورمو آراغی
بوردا وار حقیقت، حقّین جاداسی
آلپ ارتونقا[8] یوردو، زردشت اوباسی
دانیال درهسی، امامزاداسی
درویشلر مكانی اورمو داغلاری
ارمیشلر مكانی اورمو داغلاری
وطندیر، وطنه گووهنریك بیز
چون اجدادیمیزدان اوندا واردیر ایز
چؤكریك آدینین قارشیسیندا دیز
آذربایجانیمین گؤزودور اورمو
گؤزل آذربایجان سؤزودور اورمو.
شعر: بهرام اسدی
[1] آذربایجان فولكلوروندا گلیبدیر:
................
گل اوخو بیزیم دیلی
بیزیم دیل اورمو دیلی
......................
[2] یئنی تاپینتیلارا اساساً سومئرلر، اورمو منطقهسیندن كؤچموش انسانلار اولوبلار.
[3] موسیقیچیلرین آراشدیرمالارینا گؤره اورمو ساز شیوهسی سومئرلر ایله عینیدیر.
[4] دیرناق آراسینداكی بئیت شاه اسماعیل صفوی زامانیندا یاشایان آشیق قوربانیدندیر.
[5] آدینی سهگنبد یازسالار دا بو آبیدهنین آدی سؤیومبتدیر.
[6] ناز ایله اوچانلار، یئریینلر. فارسجا: خرامیدن.
[7] آدا: جزیره، یاریم آدا: شبه جزیره.
[8] توركلرین(ساكالارین) بؤیوك سركردهسی، فارس دیلینده افراسیاب آدلانیب. روایتلره گؤره آلپ ارتونقا بیر مدت كاظم داشیدا اولوبدور.
آذربایجان
قوشاچای (میاندوآب) شاعیرلریندن/ باباعلی جوانمرد
آذربایجان
آذربایجان وطنیم دیر قوچاق دیر ائل لریم منیم
غیرت قانی ایله دولوبدور وقارلی گؤل لریم منیم
دیل وئرمز خاره گول لریم وفالی دیر بولبول لریم
قاباردا اولسا ال لریم یورولماز قوللاریم منیم
هر زامان گونشیم چیخار ظولمتین باغرینی سیخار
پولاددان سد اولسا ییخار جوشغوندور سئل لریم منیم
«جوانمرد»م یاریم یاردیر وطنیم اودلو دیاردیر
هر فصیلده لاله زاردیر داغ- دره چؤل لریم منیم.
