سعدی شیرازینین آذربایجان توركجهسینده غزلی وارمیش
معلوم اولدوغو كیمی، سعدینین اثرلری آذربایجان دیلینه XX [20-جی میلادی]عصرین اوللریندن ترجومه اولونماغا باشلانمیشدیر. اونون “گولوستان” اثری میرزه صادق راهیل طرفیندن آذربایجان توركجهسینه ترجومه اولوناراق 1911-جی ایلده باكیدا “بحرالحقایق”، “بوستان” اثری ایسه سید زرگر تخلصلو میرزه عبدول واهاب بادكوبهیینین چئویرمهسی ایله “میزان العدالت” آدییلا 1912-جی ایلده نشر اولونموشدور. سونرالار ایسه هر ایكی اثر م. سولطانوو، ایسماعیل شمس و م. سیدزادهنین یئنی ترجومهسی ایله چاپ ائدیلمیشدیر. شاعرین غزللرینین ده معین حیصهسی آذربایجان توركجهسینه ترجومه اولونموشدور.
سعدی دیوانلارینی دقتله نظردن كئچیردیكده، شاعرین بو شعرینین فارسجا اوریژینالینا راست گلمهدیك. خئیلی آختاریشدان سونرا معلوم اولدو كی، “گولوستان” اثرینین “دیباچه”سینده شاعرین عربجه دئدیگی بیر بئیتین آیری-آیری ایفادهلری همین غزلین قافیهلرینه اویغون گلیر. بوتؤولوكده ایسه او، آذربایجان توركجهسینده سعدی تخللوصو ایله یازیلمیش اوریژینال بیر اثر كیمی دقتی جلب ائدیر.
شعر او قدر اوریژینال سسلهنیر كی، آذربایجانجا بیلمهسینه شوبهه ائتمیرسن. معلومدور كی، شاعر آذربایجانی گزمیش، خالق آراسیندا تانینمیش، معلوماتلی آداملارلا گؤروشوب صحبت ائتمیشدیر. او، گنجلیك یاشلاریندا ایكن بؤیوك و آباد شهرلریمیزدن ساییلان بئیلهقاندا [Beyləqan] اولدوغونو، مودریك[عاقل] بیر قوجادان نصیحت آلدیغینی “گولوستان” اثرینده قئید ائدیر. بلكه سعدی آذربایجانجا بیلیرمیش، ائله همین غزلی ده او، اؤزو یازیب! بونا حؤكم وئرمك چتیندیر. اونو دئمك كیفایتدیر كی، همین غزل بدیعی [هنری] ترجومه تاریخیمیزده كیچیك بیر یارپاق اولسا بئله، یئنه ده قیمتلیدیر.
اثرین سعدی یارادیجیلیغی
فونوندا [زمینهسینده] میللتلر آراسی ادبی علاقهلرین اینكیشافی [توسعهسی] و كلاسیك
بدیعی ترجومه تاریخیمیز اوچون اهمیتینی نظره آلاراق اونو اوخوجولارا تقدیم
ائدیریك.
كلامی- شئیخ سعدی شیرازی
صنَما! سنین جمالین كشف-اد دوجا دئگیلمی؟
حبیبا! سنین كمالین بلق-ال اولا دئگیلمی؟
ایكی قاشلارین قراسی تبی-قدرو قابی-قؤوسئیی،
بیری قافی-قولفیواللاه، بیری “قول-كفا” دئگیلمی؟
ایكی لبلرین دمیندن آخیر آبی-حؤوضی-كؤوثر،
بیریسی نباتی-شككر، بیریسی صفا دئگیلمی؟
ایكی زولفلرین حقیقت اوخویور براتی-سانی،
بیریسی دوخانی-یاسین، بیری “حل-عطا” دئگیلمی؟
ایكی برگوزیده آدین سنین ائی حبیبی-رحمان،
بیری احمدو محمد، بیری موصطفا دئگیلمی؟
گل اونون یولوندا سعدی، سرو جانو دیل فدا قیل،
نه عجب صفاسی واردیر، نه عجب شفا دئگیلمی؟
***
Kəlami- Şeyx Sədi Şirazı
Sənəma! Sənin cəmalin kəşəf-əd düca degilmi?
Həbiba! Sənin kəmalın bələq-əl üla degilmi?
İki qaşların qərası təbi-qədrü qabi-qövseyi,
Biri qafi-qolfivallah, biri “qül-kəfa” degilmi?
İki ləblərin dəmindən axır abi-hövzi-kövsər,
Birisi nəbati-şəkkər, birisi səfa degilmi?
İki zülflərin həqiqət oxuyur bərati-sani,
Birisi düxani-yasin, biri “həl-əta” degilmi?
İki bərgüzidə adın sənin ey həbibi-rəhman,
Biri Əhmədü Məhəmməd, biri Müstəfa degilmi?
Gəl onun yolunda Sədi, sərü canü dil fəda qıl,
قایناق: huseynvahedi.ir