دئن مؤرفی / حیکایه
دئن
مؤرفی
(دول قادینین اعتراضی)
یازار: مارک توین
حاضیرلایان: حسین واحدی
“بو ایللر ایچینده، منیم دقت‌یمی چکن أن نیسگیللی احوالات‌لاردان بیری ده ساواش دؤورونده بورادا- کارنینق شهرینده باش وئرمیشدی”- بونو دئین بانک‌ین ایشچی‌سی سؤزه باشلادی.
مضحکه
مضحکه
یازار: اوزئییر حاجی‌بَی‌لی
کؤچورن: حسین واحدی
کندلی‌نین بیری بوغداسینی، باراماسینی آپاریب بازاردا ده‌یر-ده‌یمزینه ساتیب بیر دنه آت، بیر دنه ائششک و أینینه ده بیر دست پالتار آلیب، ائوینه طرف گئدیردی....
بیر نفر بَی بونو گئندن گؤردو و تعجب ائله‌دی کی، کندلی‌نین هم آتی وار، هم ده ائششه‌یی. دال‌دان کندلی‌یه یاخینلاشیب باشینا ائله بیر قاپاز سالدی کی، کندلی آنجاق بیر ساعاتدان سونرا آییلا بیلدی و آییلان‌دان سونرا دا باخیب گؤردو کی، ائششک یوخدور.
یاساوول* کندلی‌نین آتینا باخیب شکایت‌ینه قولاق آسدی، آما شکایت "حاققی" آز اولدوغونا گؤره، کندلی‌یه بیر نئچه دنه قامچی چکدی و دئدی:
- باغلا آتینی بورادا، گئت اطرافی گز، بلکه ائششه‌یین تاپیلا.
یئنی امکداش/حیکایه Yeni əməkdaş
یئنی امکداش
یازار: حسین واحدی
اورمیه‌نین لاستیک فابریکاسینین آمبار بؤلومونده چالیشان 43 یاشلی جاوادین داخلی تئلفونو زنگ چالماغا باشلادی. جاواد بیلگی‌سایاردان ال چکیب دسته‌یی گؤتوروب اینجه سسله دئدی:
«آلو، سالام بویورون»
خط دالیندا عصب‌لی سسله دئییلدی:
«علیک! تئز تئلفونو وئر جاوادا ایشیم وار»
«آغا جاواد بورادا دئییل»
«هارا گئتدی»
«گئدیب حاماما، یووونا اولا شاماما»
«سن کیمسن؟»
«من رجبم، آمبارین یئنی ایشچی‌سی... آلو...»
غریبه حیکایه/حیکایه‌جیک
غریبه حیکایه
یازار: او. هئنری
کؤچورن: حسین واحدی
آوستی‌نین شیمالیندا بیر واخت‌لار ناموس‌لو بیر سمودئرس[Smoders] عائله‌سی یاشاییردی. جون سمودئرسین عائله‌سی آروادین‌دان، بئش یاشین‌داکی بالاجا قیزین‌دان و اونون والیدئین‌لرین‌دن عبارت ایدی. کندین رسمی سیاهی‌یا آلماسیندا[باش ساییمیندا/سرشماری] عائله آلتی نفردن عبارت اولسا دا، اصلینده اونلار اوچ نفر ایدی‌لر.
بیر آخشام شام یئمه‌یین‌دن سونرا بالاجا قیز شدت‌لی معده سانجیسییلا قیوریلماغا باشلادی. جون سمودئرس واخت ایتیرمه‌دن ائودن چیخیب کنده درمان آلماغا گئتدی. آما او، بیر ده هئچ واخت گئری قاییتمادی.
گؤزلمه زالی (حیکایه)
گؤزلمه زالی
یازار: حسین واحدی
ساعات 15:44 دوکتورون گلمه‌سی ایله گؤزلمه زالیندا اوتوران لار سانکی توخدادیلار دئیه هامیسی‌نین گؤزله‌ری گولدو. منشی، دوکتور اوتاغینا گئدندن سونرا، مریض‌لری سیرا ایله چاغیرمایا باشلادی. منیم سیرام 33 ایدی.
منشی منله یاشیت یوخسا 2-3 یاش اویان- بویان اولاردی. سینه دوشله‌رینه یاخین آچیق ایدی. لئچه‌یی اؤرتمه‌سه‌یدی داها یاخشی ایدی. سیرغالارین نه‌تهر اولدوغودا بللی ایدی. ایشی فقط دئییب گؤلمک ایدی. دیش لری یاخشی ساییلیردی. اوراداکی کیشی‌لر هئچ، آروادلاردا بیر ته‌هر ایله اونو گؤزدن کئچیریردیلر. سانکی هامی شور گؤز ایدی زال‌دا.
سالونون ساغ الینده بیر قیز ایله اوغلان اوتورموشدولار. بللی ایدی یا تازا ائولنمیش‌دیرلر یادا ائولنمک اوزره‌یدیلر. ایش‌لری فقط پیچیلداشماق ایدی. اوغلان گؤزلری ایله قیزی یئییردی.
اونلاردان ایکی اوتوراجاق[صندلی] اوتایدا بیر قادین ایله 6-7 یاشیندا قیز اوشاغی اوتورموشدو. قادین آغیرجا اوتوروب سیراسینی گؤزله‌ییردی. اوشاغادا سانکی دئمیشدی یئریندن ترپنسن خوخانلار توتوب یئیه‌جک سنی.
آدلیم یازیچی دان ایپ‌اوجلاری
نوبئل اؤدوللو آمئریکا یازیچی‌سی ویلیام فاولکنئر-دن گنج یازارلارا ایپ‌اوجلار [مصلحت‌لر]1. من اولماسایدیم سا ...
“من اولماسایدیم سا، منیم یازدیق‌لاریمی بیر باشقاسی یازا‌جاقدی. عینی شئیی هئمینگوای، دوستویئوسکی، بیزیم هامیمیز حاقیندا سؤیلمک اولار. بونا اؤرنک کیمی، شئکسپییئر-ین پییئس‌لری‌نین [نمایشنامه‌لرینین] یازارینا 3 آدای وار. اساس اولان - “هاملئت” و “یای گئجه‌سی‌نین یوخوسو”دور، اونلاری کیمین یازماسی یوخ”.
“داها اؤنجه دئدیگیم کیمی، یازیچی کسینلیک‌له اخلاق-فیلان گؤزله‌ین بیری‌سی دئییل. اونا هاردان، نه لازیم‌دیرسا، گؤتوره‌جک، اؤزو ده بونو آچیق شکیلده ائده‌جک، بوینونا دا آلا‌جاق، چون اومید ائدیر، اورتایا اورتا بیر چیخیم [محصول] قویوب سونراکی نسیل ده اونون یازدیقلاریندان نسه گؤتوره‌جک، اؤزو ده بو، یازیچی‌یا خوش گله‌جک، او بئله اینانیر ، اونون اؤز ده‌یرلی کئچمیشدن آلدیقلاریندان دا همین مؤلف‌لر یالنیز سئوینه بیلر”.
3. یئته‌نک، دوزنلیلیک، زحمت…
ایشین 100-ده 99-و یئته‌نک‌دیر [استعداد-دیر]… ایشین 100-ده 99-و دوزنلیلیک‌دیر [انتظام دیر]… ایشین 100-ده 99-و زحمت‌دیر. یازیچی هئچ زامان یازدیغین‌دان راضی قالماما‌لی‌دیر. هانسی‌سا ایشی همیشه داها یاخشی گؤرمک اولار. دایم اؤز ایمکانلاریندان داها بؤیوک هدف‌لره کؤکلن. یالنیز اؤز معاصرلرین‌دن و سلف‌لرین‌دن اوستون اولماغا جان آتما. اؤزونو اؤتوب کئچمه‌یه چالیش.
یازماق ایشگنجه‌سی Yazmaq işgəncəsi
یازماق ایشگنجه‌سی
آدلیم یازارلاردان آلینتی‌لار
::: حاضیرلایان: حسین واحدی Hüseyn Vahidi
دئمک اولار، اینسان‌لار یازیچی‌لیق صنعتی ایله سئودیک‌لری، بونا احتیاج دویدوق‌لاری اوچون مشغول اولورلار، آنجاق بیرپاراسی اوچون یازی گئدیشی‌نین [سوره‌جی‌نین] اؤزو حدسیز درجه‌ده چتین ایشدیر...
کورت ووننئقوت: (KURT VONNEGUT)
“یازاندا اؤزومو اللری، آیاق‌لاری اولمایان، آغزیندا بویا‌لی کارانداش [مداد] توتموش بیری‌سی کیمی دویورام”.
چاغداش حیکایه چی لرین وصیت لری / حسین واحدی
چاغداش حیکایه‌چی‌لرین وصیت‌لری
حاضیرلایان: حسین واحدی
اشاره:
بو یازی‌دا، سؤز دئیه‌ن یازیچی‌لارین، چوخو وروغولاییب لار "یازیچی‌لیق دونیاسیندا، حتمی بیر قایدا، اون ماده‌لیک بیر لؤوح، اؤزل بیر دوزوک [نظامنامه]، یئرین جاذبه قانونونا تای دییشیلمه‌ین بیر قانون، یوخدور". دوغروسو، اونلاردان سوروشاندا "اصلینده، سیزین باشارینیزین سسببی نه ایدی؟"، وئره‌جکلری بیرینجی تپگی [عکس العمل] راحاتسیزلیق ایله دیسکینتی [اضطراب] ایدی. هم ان باشاریلی [موفقترین] همده ان باشاریسیز [ناموفقترین] یازیچی‌لار، نیگران اولوب، آرخایینسیزلیق [نامطمئن] حسینی [دویغوسونو] تاپیبلار.
میثال اوچون، "کلایو بارکئر" یازیر: "باشاریلی [موفق] اولموشاما، اینانان گون، سانیرام [احتمال وئریرم] یازماقدان ال چکیب گئدم اینک یایام!".
باری لانگ یئر، اقرار ائدیر: "مینلرجه یانداشیم [طرفداریم] لا یازماغا یئنی باشلایانلار منی بوس-بوتون باشاریلی یازار سایاندا، اونلاردان آجیغیم گلیر. حس ائدیرم دونیانین ان گولمه‌لی آلدادیجی‌سییام [شیادییام].
البته بعضی یازیچی‌لار ایسه باشاریلی کلمه‌سینه دیلله‌نیرلر [اعتراض ائدیرلر]. اونلار، اؤز اینجه‌صنعت [هنر] سیرلارینی و اصول‌لارینی باشقالارینین گؤزوندن گیزلتمک مقصدی ایله یوخ، بلکه اونلارین چوخونون باخیشیندا، یازیچی‌لیغین بوتون و ساقینجا [جامع و مانع] شیفره‌لری [رمز لری] یوخدور.
اول ده چوخلو یازیچی‌لار دئییردیرلر، بو سؤالا جاواب وئرمک اولماز، آنجاق سونوندا هامیسی اونا جاواب وئردیلر. اونلارین هر بیری یاخشی بیر نکته‌لر و اؤیودلر [نصیحت لر] دیله گتیریبلر. آما هر کیمسه‌نین باشاری [موفقیت] شیفره‌سی اؤزونه اؤزل دیر [خاص دیر] و اولا بیلسین، بو اؤیودلرین بیری سیزین ایشینیزه یارارلی [فایدالی] اولسون.
میلتون لوماسک(Milton Lomask):
یادینیزدا اولسون، یازیچی‌لیغین بللی بیر چه‌می (شیوه‌سی) یوخدور. هر نه‌دیر سیزین چه‌مینیزدیر، تامام.
آلفرئد برئننئر(Alfred Brenner):
هر جوره اؤن‌یارقی‌نی [پیش داوری نی] قیراغا قویوب، هر نه‌دن باش چیخاردین، هر نه‌یی تجروبه ائدین و البته یازین. یازیچی‌لیغین هر نه‌یی یازماقدا اؤزتله‌نیز (خلاصه اولور).
روزماری دانی‌یئل:(Rosemary Daniell)
هئچواخت اؤزونو، باشقالاری ایله توتوشدورما [مقایسه ائتمه]، دئمیرم، ایسته‌یه‌سن اونلاردان بیرزاد اؤیرنه‌سن. چالیش، داییمن اؤزونله رقابت ده اولاسان، اوندا همیشه ایشله‌رین ان اوستون [اعلا/عالی] درجه‌ده قوجلو و قوتلى اولار. (من اوستون سؤزونو اوتاغیمدا اولان بیلدیریش تابلوسونا یازمیشام).
آج قارین /حیکایه‌جیک/
آج قارین
یازار: حسین واحدی
آجیندان اللری اسیم-اسیم اسیردی. یاغیش آلتیندا بازار آغزیندا دایانیب آج-آج گلیب- گئده‌نه باخیردی. آجلیق باغیرساقلارینی کسیردی. اؤزون ساخلایانمادی. یاغیش دامجی‌لارینا آمان وئرمه‌دی. او قدر یاغیش ایچدی بولودلار قورودولار. بئش- آلتی آددیم سولوندا بیر قوجا کیشی پاتداق ساتیردی. یاواش – یاواش اونا ساری گئدیب یانیندا دایاندی. سونرا تله‌سیک پاتداق‌لارین هامیسی‌نی یئییب قورتاردی. قوجا کیشی هوروت- هوروت اونا باخیردی، آنجاق الیندن بیر ایش گلمیردی.
آج آدام یئنه دویمادی. دلیجه قاچمایا باشلادی، یولو اوسته هر کیمسه‌نین هرنه حاققی وار ایدی یئدی. چوخلو یول گئدندن سونرا قویون کؤرپوسونون یانیندا دایاندی.
باشینی ساغا-سولا چئویریب بویان-اویانا باخدی. گؤزلری هرنه‌یی یاوانلیق گؤروردو. الینی اوزالدیب اورادا اولان ان اوجا تیکینتینی آغزینا تیخدی. بونو یئمکله داها آجیقدی. او بیری آپارتمانلاری دا یئدی. آما یئنه دویمادی. آرتیق هرکیم و هرنه یانیندان کئچیردی توتوب یئییردی. نئچه ساعاتدان سونرا شهرده هئچزاد قالمادی. شهر چؤله دؤنموشدو.
گئت- گئده جانی سیسقالاشیردی. یئدیکجه داها چوخ آجیخیردی.
آرتیق یئر اوزونده هرنه‌یی یئییب قورتاردی. گؤیه ساری باخدی. گؤیده اوچان قوشلارادا آمان وئرمه‌دی. داها سونرا بولودلاری اوددو. آیی، اولدوزلاری و سونرا گونشی قارنینا دولدوردو. آج آدامین باریساق‌لاری آجیندان سس سالمایا باشلادیلار. بیرآز فیکیرلشدی و سونرا زامانادا رحم ائتمه‌ییب دورمکله‌دی.
یاواش- یاواش آجیندان یئره سره‌له‌ندی. گؤزونه هئچ نه دیمیردی. پالتار باشماغینی چیخاردیب اونلاریدا یئمه‌یه باشلادی. لوت قالدی. اؤزونه تاماهی گئتدی. بالا- بالا آجیندان اؤزونو یئمه‌یه باشلادی. بارماقلار، بالدیرلار، دیزلرینه یئتیشنده آجلیق اونا آمان وئرمه‌ییب آجیندان اؤلدو.
گؤیده اولان ائی بیزیم آتامیز/حیکایه‌جیک
گؤیده اولان ائی بیزیم آتامیز
یازار: لئاندرو اوروینا
چئویرن: حسین واحدی
چاووش، اوشاغین باجی‌سی ایله آناسینی سورغویا چکیردی، یوزباشی ایسه اوشاغین الیندن توتوب اؤزو ایله باشقا اوتاغا آپاردی.
"آتان هاردادیر؟" دئدی.
اوشاق دیل آلتی جاواب وئردی: گؤیه گئدیب‌دیر.
یوزباشی حئیرانلیق‌لا سوروشدو: نمنه؟! اؤلوب؟!
اوشاق، "یوخ. هر گئجه گؤی‌دن آشاغی گلیب، بیزله شام ییئیر.» دئدی.
یوزباشی، گؤزلرین دولاندیریب تاوان‌دا بیر قاپی‌جیغی گؤردو.
***
سؤزلوک:
چاووش: گروهبان
یوزباشی: سروان
حئیران: تعجب
تاوان: سقف
قاپی‌جیق: دریچه/دربچه
