معرفی مسجد جامع اورمیه
معرفی مسجد جامع اورمیه
مسجد جامع یكی از آثار كهن و قدیمی شهر تاریخی اورمیه است و در خیابان اقبال قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یكی از اركان اصلی بافت قدیمی شهر است. برخی از محققین معتقدند این بنا ابتدا آتشكده بود و بعد از تسلط مسلمین ویران شد و سپس در قرن هفتم هـ . ق بر روی آن مسجدی ساخته شد. به اعتقاد این گروه از محققین سبك تزیینات، گچ بری ها، ستون بندی ها و طاق های مسجد عیناً شبیه به سبك معماری سلجوقیان است.
تاریخ تجدید بنای این مسجد معلوم نیست، اما محراب آن در تاریخ 676 هـ.ق ساخته شده است. این مسجد به همراه سایر اجزاء بافت قدیمی شهر به ویژه بازار و راسته های آن بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد جامع با دو در ورودی كه از صحن بزرگ آن منشعب می شود، به بازار راه دارد.
این مسجد دارای آثاری از دوره های مختلف است:
شبستان گنبددار قدیمی: هسته اولیه بنا را این مجموعه تشكیل می دهد و حاوی كلیه مشخصات معماری اسلامی است. به احتمال قریب به یقین این بخش مربوط به دوره سلجوقیان (قرن ششم هـ.ق) به بعد است. محراب مسجد با گچ بری نفیس در این قسمت قرار دارد و در تاریخ 676هـ.ق- در زمان حكومت ایلخانان- به بهترین نحو ساخته شده است.
چهل ستون متصل به شبستان گنبددار: زمان ساخت آن جدیدتر از شبستان اولی به نظر می رسد و در خاك برداری از كف آن مقداری اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است. این چهل ستون به خاطر صدمات وارد ه چندین بار مرمت شده است.
حجره های قدیمی اطراف صحن مسجد: این حجره ها مربوط به اوایل دوره زندیه است. براساس سنگ نوشته موجود زمان احداث آن 1184 هـ.ق است.
بخش نوساز اطراف صحن: این مجموعه به جای بافت قدیمی ساخته شده و بیشتر مربوط به دو دهه اخیراست.
مصالح به كار رفته در اجزای مختلف ساختمان مسجد نیز متفاوت است. شبستان گنبددار و چهل ستون با دو نوع مصالح- قسمت تحتانی و قسمت های بالایی آن از آجر- ساخته شده است.
از مهم ترین عوامل تزیینی مسجد كتیبه های كوفی دور گنبد و گچ بری محراب آن است.
منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی
----------------------------------------------------
عكس: حسین واحدی
تهران - غربی آذربایجان یئددیجه سی
تهران - غربی آذربایجان یئددیجه سسندن شكیللر
Tehran- batı Azərbaycan yeddicəsi (həftəsi) - şəkillər
آذربایجانین بؤیوك و قهرمان اوغوللارینین غرفه سی
وئرلیشین اولان یئری
آذربایجان رقص قوروپو - اورمو قوروپو
تاریخی و اونودولمایان بیر گئجه
آشیق عسگر ساعد، آشیق بولودون اوغلو - سعد آباد - تئهران
تایسیز ساز چالما - آشیق ساعد
یانیق كرمی - آشیق ساعد
اورمو قوروپو
urmu qurupu
بؤیوك توی
böyük toy
آشیق عسگر ساعد - بؤیوك توی
unudulma gecə - Aşıq verlişi
اونودولماز گئجه - آشیق وئرلیشی
آشیق عسگرین اوشاغی
aşıq Əsgər,in uşağı
شكیللر: آینا نیوز
حسنلی تپه سی
حسنلی تپه سی
غربی آذربایجاندا چوخلو تانینمامیش و ده یرلی تاریخی اثرلر واردیر. اونلاردان بیری اولان حسنلی تپه سی 6 مین ایل دوغوش (میلاد) دان اؤنجه یه قاییدان تاریخی واردیر. بو ده یرلی تاریخی اثر تكجه آذربایجان بؤلگه سینده یوخ، ایرانین باشا- باشیندا تایسیز بیر اثر ساییلیر. حسنلی تپه سی اورمو گؤلونون گونئی باتیسیندا (جنوب غرب-ینده) یاشیل لیق سولدوز یوردوندا یئرله شیب دیر. بو تپه 7 كیلومئتر سولدوز شهریندن آراسی واردیر. حسنلی آدینی بو آددا اولان كندین یاپیشیغیندا اولماسیندان آلیب دیر. تپه نین قازینتی لاری 1313 دن باشلاندی. بو قازانتی لار اوزوندن بیر نئچه ساخسی قاب ـ قاجاق چئشیتلی شكیل لرده تاپیلدی. 1336ـ دا بیلیمسل (علمی) و تخصصی آختاریش لار بیر ایرانلی- آمریكالی هیئت ین آختاریش ایله باشلاندی. بو آختاریش ایله قازینتی لاردا بوزوقلوق لارین (خرابه لرین) آلتیندان بیر شهر- قالا تورپاق لار آلتیندان اوزه چیخدی. اوزمان لارین (متخصص لرین) دئدیگینه گؤره بو شهر- قالا «ماننا» قومونا عایید دیر. بو دیكینتی نین، ائولرین و معبدلرین دووارلارینین تملی (پایه سی) داشدان دوزه لیب دیر. دووارلارین اوستونده 40 سانتیمتر لیینده اوزوناسی، 23 سانتیمترلیینده ائنی و 14 سانتیمتر قالینلیغیندا اولان كرپیج لر قویولوبدور.
حسنلی تپه سیندن 1313 –دن، 1358 نجی ایله كیمی، ایرانلی و آمریكالی آركولوق لارین آختارماسی نتیجه سینده چئشیتلی ساواش آراجلاری او جومله دن؛ قیلینج، خنجر، اوخ، دمیر و بورونز جینسیندن اولان اوخ باشلیق لاری، مینلجه ساخسی قاب- قاجاقلار، تاریخی، كولتورل و صنعت (هنر) باخیمیندان ده یرلری اولان، سوموكدن، شوشه دن، دمیردن، داشدان و ساخسی دان اولان شئی لر تاپیلیب دیر و ایران، آذربایجان، آمریكا، فرانسه و باشقا اؤلكه لرین موزه لرینده ساخلانیلیر. حسنلی تپه سینین ان اؤنملی (مهم) تاپینتی سی و دونیادا و اسكی تانیمادا اؤزل (ویژه) و اؤنملی (مهم) یئر آلان شئی قیزیلدان اولان حسنلی قابی دیر. بو قابین چكی سی 950 گرم ، اوزوناسی 21 سانتیمتر، قوطرو 25 سانتیمتر دیر و آغیز چئوره سی 61 سانتیمتر دیر. بو قیزلدان اولان قاب تئهرانین قدیم ایران موزه سینده ساخلانیلیر. بو قاب گؤزلری اؤزونه طرف چكن بیر قاب دیر و اوستونده چوخ اینجه لیك ایشلر آپاریلیب دیر و گؤركملی (مجلل) ایش لردن اوزاق قالیب دیر. حسنلی تپه سیندن تاپیلان قیزیل قابین قدیم لیغی 800 ایل مسیح دوغوشوندان اؤنه قاییدیر. بو آدلیم قابین بدنه سینده چوخلو اویولموش ناخیش لار واردیر و بیر حماسی داستانی دئمك ایمكانی اولا بیلر.
بو تپه دن آرتیق باشقا ده یرلی تپه لرده باتی (غربی) آذربایجانی توریزم باخیمیندان اؤلكه ده بیرینجی یئرلرده اولماسینا ندن اولور و گرك مسئول لار و كوتله بو اثرلرین تانینماسیندا و اونلاری قوروماقدا دوزگون ایشلر ائتسینلر. توز- تورپاغی و دومانی حسنلی تپه سیندن گؤتوروب اونون یئرینه توریست و موسافیر گتیرمه لییك و اورادا اولان كوتله نین (جماعتین) ایقتیصادینادا یاردیم ائتمه لیییك. اومود ائدیرم یاخین گله جك ده گؤزل غربی آذربایجان توریزم باخیمیندان ایراندا بیرینجی یئره ال تاپاجاق دیر.
حسین واحدی
***
