◄███▓▒░░ -[ Xatirələr durağı ]- ░░▒▓███►

یابانچی رومانی اوچون، اورمیه‌‌ده مراسیم کئچیریلدی

بو مراسیم، تحکیه درنه‌یینین عضولری و بیر نئچه اورمولو یازیچی و ژورنالیستین حضورو ایله کئچیریلدی. مراسیمده تحکیه‌نین مدیری اولان محمد صبحدل جنابلاری یابانچی رومانی حاققیندا و مترجم حاققیندا قیسا بیر چیخیش ائله‌دی.

مراسیمین داوامیندا یابانچی‌نین ترجمه ائدنی، حسین واحدی جنابلاری دا، کیتاب حاققیندا اؤز فیکیرلرینی و نظرلرینی پایلاشدی. بو مراسیم، ایکی حیکایه‌نین اوخونوب نظر پایلاشماسیندان سونرا سونا چاتدی.

ماغارا

یازار: کمال عبدالله‌

کؤچورن: حسین واحدی

 گــئـجه یاغماغا باشلایان یاغیش سحره یاخین قفیل‌دن کسدی. او، یاغیشی بهانه ائدیب ایشه گئتمک ایستمیردی، آما ایندی بو مومکون اولمایا‌جاقدی.

–  سن نئجه آدامسان؟! بو گئجه دئمه‌دینمی، صاباح بوتون گونو بیر یئرده اولاجاغیق؟! گئتمه ایشه. – اورکک-اورکک اونا باخان آروادی گؤزلریله، آز قالا، یالواردی.

او بیلمه‌دی، سؤزونه صاحب چیخماماقدا اونو گوناهلاندیران آروادینا نه جاواب وئرسین.

"آلینمیر کی، آلینمیر. هئچ نه باره‌ده دوشونمه‌مک، هئچ نه‌یین دردینه قالماماق، قایغی‌دان، ناراحات‌لیق‌دان کنار، بیرجه گون ده اولسون، یاشاماق – آلینمیر".

بو دوشونجه‌لرله ایندی او اؤز ایش اوتاغینا گیرمک اوچون دهلیزی ساغا دؤنه‌جک، ألینی جیبینه سالیب اوتاغین آچارینی چیخارا‌جاقدی.

قاپینی آچیب ایچری گیردی. اوتاق‌داکی دییشیک‌لیک او دقیقه دقت‌ینی چکدی. اوتاغین کوچه‌یه آچیلان یئگانه پنجره‌سین‌دن اوّل‌لر اونون هئچ واخت گؤرمدیگی بیر خالچا آسیلمیشدی و بو خالچا پنجره‌نین اوزونو تامامن توتموشدو. بئله کی، پنجره هئچ گؤرونموردو. خالچانین جانلی ناخیش‌لاری، رسم‌لری وار ایدی. خالچادا تصویر ائدیلن یئر بیر بازار کوچه‌سی ایدی، بو بازار کوچه‌سینده ساغدا، سولدا بالاجا دوکان‌لاردا جان‌لی گؤرونن آدام‌لار جدی-جهدله آلیش-وئریش‌لرینی ائدیردی‌لر.

گؤزلرینی خالچا‌داکی رسم‌دن آییرا بیلمیردی. کیم گتیریب بو خالچانی آسیب بورا؟ بو هارانین کوچه‌سیدی؟ بورادا ایندی هانسی زمانه، هانسی ایام‌دیر؟ بو سوال‌لارین بیر جاوابی یوخ ایدی.

ایکینجی مرتبه‌لی دلی

یازار: سایمان آروز

کؤچورن: حسین واحدی

آتامین یوخولاری

یازار: غلامحسین ساعدی

چئویرمن: حسین واحدى

جمعه گونودور. آتام نئچه دفترله نئچه قوجاق کاغیذ گتیریب، اؤز اؤنونده، اوتورما اوتاغیندا سره‌له‌ییب‌دیر. تاخجالار هزینه سند‌لری، چئشیدلی دفترلرله امکداشلارین[کارمندلرین] آیلیق[حقوق ماهانه] لیسته‌لری ایله قالانیبدیر. آتام مالیه ایداره سینین موحاسیبیدیر. آنام دئیینه‌رک اوتاقدان ائیشیگه چیخیب، پیلله‌لرده اوتوروب، ایشاره ایله منی اؤز یانینا چاغیریر:

ـ‌ "گؤروسن نه خبردی؟ گؤروسن باشیما نه کول اله‌‌نیب، بودا جمعه‌لریمیزدن. آخیردا من گئتمه‌سم، بو یاشاییش دان قورتولمارام. بیلیرم گئجه یاریسینادک داوامی وار، یول گئتمه‌یین، دانیشمایین، او نه‌ییدی دوشدو؟ داها یاواش دانیش، منیم دفتریم هارادا؟... هله اوتاقلاری سوپورمه‌میشم. قیدا[غذا] بیشیرمه‌مشیم. ترپنمک‌ده اولمور، دلی اولور، گه‌ل، گه‌ل باخ."

ایکیمیزده، سینه-سینه پنجره آلتینا گئدیریک. آتام، اوتاغین یوخاری باشیندا، میتیل پتو اوستونه سه‌ره‌له‌نیب، گؤزل چال [ایکى بویالی توک] توکله‌رینی آلنینا تؤکوب، گؤزلوگونو بورونونا میندیریب، کؤینه‌گینین دوگمه‌لری آچیق‌دی، او آچیق یئردن، قفسه‌یه تای قابیرقالار همیشه‌دن داها دیک و داها برک گؤرونورلر.

تبریز- رشدیه دن شكیللر





شكیللر: تبریز قارتال

آذربایجان صحنه سینین اونودولماز لیلی سی “قارا گیله”نین بیر عؤمورلوک نیسگی‌لی

 اردبیللی روبابه مورادوانین حیات حیکایه سی.

“سورونه-سورونه ده اولسا گئدیب، ائویمیزی گؤروب، سونرا اؤلیدیم...”

حاضیرلایان: جاواد ولیزاده

آیازلی قارلی قیش، فصیل لر گؤزلی باهاری قارشیلاییر ، اونا باش اییر، اؤز تاخت تاجینی طبیعتین فسونکار قیزینا تحویل وئریر.  ایشوه لی نازلی باهار، اردبیلین قارلی داغلارینا یاز عطری، یاز نفسی گتیریر. بیر الینده قیرمیزی خونچا ایچینده یئددی چئشیت (نوع) شیرنیات بویالی یومورتا، یام یاشیل سمنی، زعفرانلی پیلو، بیر الینده ایسه میرزه خلیل کیشینین بایرام پایی. نوروز گؤزلینین باغیشلادیغی بو پای، ایشراقی لر آییله سینه اولاد پایی، قیز پایی اولور. و بئله لیکله 1312-جی ایل آغلارگولرین(فروردینین) 2-ده روبابه مورادوا دونیایا گؤز آچیز. میرزا خلیل کیشینین، قیزی آغلایاندا اونا موسیقی آلتی اولان روباب-ین سسینی خاطیرلادیرمیش، ائله اونا گوره ده قیزینین آدینی روبابه قؤیماقا قرار وئریر. ائولری دربندی کوچه‌سینده یئرلشیردی. بیر نئچه اوتاق‌لی، آینابندلی، راحت بیر ائو ایدی. حیط‌لرینده بالاجا چارحوووز، رنگبرنگ، عطیرلی گول-چیچک‌لر واردی. قاپینی آچان کیمی گول‌لرین عطری آدامی بیهوش ائدیردی. روبابه بو آئله‌نین ایلک اؤولاد پایی ایدی. اوندان سونرا داها ایکی قارداشی و دؤرد باجی‌سی آنا‌دان اولموشدو.  روبابه بیر ایستعدادلی قیز کیمی بؤیویوب بؤیا باشا چاتیر، اردبیلین سازچی یئنی یئتمه لری آراسیندا روبابه نین اؤز یئری اولور، اوره­ یه یاتان، ملاحتلی سسی، ایفاسی اونو تای توشلاریندان فرقلندیریردی روبابه نین آوازی ائشیدیلنده سانکی بولودلار داغلاردان آشاغی ائنیر اؤرپه یینی گوی چمنه سررک مفتوت مفتون بو سسه قولاق آسیردی. شاقراق زنگوله لری ساوالانین آغ سولاری اردبیلین ساری بولبوللری تک اورکلری قرور بولودلاری ایله دولدوروردی.

تاریخیمیز، وارلیغیمیز

 یازان: حسین واحدی

هر بیر اؤلکه نین، هر بیر شهرین، اؤزو اوچون، کئچمیشى ایله تاریخى واردیر. آتا- بابالاریمیز، دئمیش کن: «کئچمیشى اولمایان خالقین، گله جه یى، اولا بیلمز.» بو گؤزل آتالار سؤزو، قونونو، آچیق- آیدین، آچیقلاییر. گؤزل، یام- یاشیل، افتخارلى، کئچمیشى ایله گله جه گى پارلاق، عزیزایرانین باشى اولان، سئویملى آذربایجانین، قاریش- قاریشى تاریخى ایزلرله دولودور. آذربایجان بؤلگه سینده اولان، بعضى تاریخى اثرلر، ایران-دان علاوه دونیادا ایسه تانینمیش و آدلیمدیرلار.

  اونلاردان، «تیکان تپه ده، سوغورلو(تخت سلیمان)- اورمیه ده گؤگ تپه، جومعه مچیدى- سولدوز دا، حسنلى تپه سى- ماکى دا، قارا کلیسا- اردبیل ده شیخ صفى الدینین مزارى، جمعه مچیدى- شهر یئرى، خیاو دا- تبریز ده، گؤى مچید،تبیر بازارى، علیشاه ارکى- کلیبر ده، بذ قالاسى- جولفا دا، سنت استپانوس کلیساسى- ماراغا دا، رصد خانا- زنجان دا، سلطانیه گونبزى و ...» آد اپارماق اولار.  بو آرادا، غربی  آذربایجانا دؤندویوموزده، گؤزل و تایسیز طبیعتینین یانیندا، مختلف دئورلردن قالمیش اثرلرله، هر اینسانین ماراقینى اؤزونه چکیر.  بو تاریخى اثرلر، بیزیم پارلاق کئچمیشیمیزى گؤستَرمکدن علاوه، باشقا یؤن (جهت) لردن ده، اهمیت لى ساییلیر. بو مهم لردن بیری توریست لرین علاقه سینى بؤلگه میزه چکمک دیر.

 بو قونویا حددن آرتیق اؤنم (اهمیت) وئرمه لى ییک. توریستى اولان، اؤلکه لر و اونلارین ایچینده شهرلر،اقتصادى دورومدان، یوکسک یئرده دایانیب لار. توریست لرین گلمه سییله،مختلف ایش لر یارانیب، ایش فرصتی ده چوخالار. باتى آذربایجان دفعه لرله یازیلیب، دئییلدیک لره تای، توریستى باخیمدان یوخارى پتانسییله مالیک دیر. آنجاق بونا نه قه در دیَر وئریلیب، یوخسا وئریلمه ییب دیر، سیز عزیز اوخوجولاریمیز داها یاخشی بیلیرسینیز! تاریخى اثرلریمیزى نه قه در قوروموشوق هامى یا بللى دیر. اوستانین، چوخلو شهرلرایله کندلرینده ، کئچمیشدن یادگار قالان ایزلرى قوروماق  هامیمیزین بورجوسایلیر.

 غربی آذربایجانین، اؤزللیکله اونون مرکزى ساییلان اورمیه نین، بعضى اثرلرى باشى سویوقلوق ایله باخمامازلیق دان، آرادان گئدیب، بعضى لرى ده، آرادان گئتمک وضعیتینده دیرلر. ائل بیل، اؤز الیمیزله، کئچمیشیمیزى آرادان آپارماق دا، تایسیز اولماق ایسته ییریک!

شهرلرى یئنی لَتمک (نو سازى) آدییلا ، تاریخى اثرلرى، قدیم معمارلیق لا قالان بینالارى، ییخیب یئرلرینه آپارتمان تیکمک، مدرنچیلیک و شهره قوللوق ائتمک اولا بیلمز. آپارتمان قاییرماق، شهرى بؤیوتمک، یئنى ائولر دوزتمک و...، قدیم و تاریخی اثرلرى آرادان آپارماغا سبب و بهانه ساییلمیر. هئچ ندن (علت( له،کئچمیشیمیزى سیلمه یه حاققیمیز یوخدور. آتا-بابالاریمیزین کئچمیشدن یادگار قویدوغو اثرلر، الیمیزده بیر امانت اولوب، گله جک نسیل لره، ساخلاییب، امانتى اونلارا یئتیرمه لى ییک. بوتون بو اثرلر کئچمیشیمیزدن سؤز آچاراق بو شهرین کیملیغین ده ثبوتا یئتیریر. بو بیزیم اوچون هرحالدا اؤنملی اولمالیدیر.

 شهریمیزده اولان بوتون تاریخی مچیدلر، بؤیوک بازار، بدیرلی قالاسینا تای تیکینتی لر و اؤزللیک له آدلار، بو شهرین کیملیغین گؤستریر و  بیزلر بو گون بورجوموز اولاراق بونلاری قورویوب ساخلامالیییق. اونلارجا صفی الدین اورموی، حسام الدین چلبی، میرزا علی عسگر آبادی یه تای عالیم لر، یوزلرجه کلبعلی خان افشار، قاسیملو خان افشار، ممد قولوخان، حیدر عمواوغلو، مش ایسماعیل خان تای ایگید قهرمانلار ،  محدث لر، جبار باخچابانلار و طرزی افشار، مریم جهانگیریه تای ادیبلر و گونو بوگونده مین لرجه عسگرخانلارا، کاظیم خانلارا، باکری لره تای بو توپراغین کئشیین چکن آسلان لاری وار .

بوگون، ایران و دونیا اوزره تانینان، اصفهان ایله شیراز و ...، آدچیخاریب توریستی شهر تانینسالاردا، بونون اساس سببی تاریخى اثرلر ائله جه فرهنگی مفاخرلرینه دَیر وئرمک دیر. ایلده میلیونلارجا، توریست قبول ائدن بئله شهرلرین، اقتصادى وضعیتلرى ده داها آرتیق اینکیشاف ائدیر. اونلار ایله بیزیم فرقیمیز، یالنیز، بیر زاددیر: «اونلار اثرلرین، مفاخرلرین، قورویوب، ساخلاییب، تانیتدیریب لار و توریست گتیرمک اوچون، تانینمالارینا زحمت چکیب لر، بیز ده، ...!!!»

اومود ائدیرم، بو موضوع یا، بوتون اوستانى مسئول لاریمیز، جاماعات ایله بیرلیک ده، تاریخى اثرلریمیزى ساخلاماغا و کئچمیش ایله ایندى ده اولان آدلیم قهرمان لاریمیزا، صاحاب چیخیب، بؤلگه یه، توریست جذب ائتمه گه، داها چوخ زحمت چکیب، بؤیوک آددیم لار آتیب، بیزلرى آللاهین اومود ایله،گله جک نسیل لرین یانیندا، باش اوجا ائتسین لر.