علی دهقان
اورمیه آدلیم لاریندان
علیقلی اوغلو اولان علی دهقان، 1289- نجو گونش ایلینده، اورمیه ده دونیایا گلدی. ابتدایی تحصیلاتینی «احمدیه» مدرسه سینده كئچیردی. میرزا حسین مجتهد ایله میرزا ابو تراب مجتهد، اونون جدد لری اولاراق، آذربایجانین عالیم لریندن ساییلیردیلار. او 1305 ایلینده اورمیه نین پهلوی اورتا اوخولولندان بیرینجی دیپلوم آلانلاردان اولوب، اوزامانین معارف وزارتیندن بیلیمسل (علمی) بویون باغی سی آلمیشدی. دهقان، تحصیلاتینی ریاضی قولوندا (رشته سینده) تئهرانین علوم بیلیمگه سینده (دانشكده سینده) و تربیتی علوم درس لرین ایسه تئرانین یوكسك (عالی) اؤیرتمنلیگینده (دانشسراسیندا) سون وئریب، لیسانس بیلیم بلگه سینی (دانشنامه سینی) آلیر. او اینیگیزجه، فرانسه جه دیللرینه تانیشلیغی وارییدی. دهقان تبریزین اؤیرتمنلیگینین قوروجولاریندان ایدی و 1323- نجو ایلینه كیمی – اون ایل- اورانین رییسی اولور. او، رحمتلیك محمد معزی (اورمیه نین پهلوی اورتا اوخولوندان تحصیل آلانلاردان ایدی و 1320 دن 1323 كیمی باتی آذربایجانین كولتور -فرهنگ- رییسی اولموشدو) -دن سونرا، باتی اذربایجانین كولتور رییسی سئچیلیر و اورمیه ده قالدیغی زامانا كیمی، كوتله (مردم) و خیریه مؤسسه لرین یاردیمی ایله بیر باب كیتاب ائوی و كیتاب اوخوما یئری آچیر و ایندی اوستانین لاپ قدیمی كیتاب ائوی ساییلیر. رحمتلیك علی دهقان، آذربایجاندا پیشه وری حوكومتی زامانی، تئهرانا گئدیب، 1326 ایلینده یوكسك اؤیرتیم اوچون اون نفر له بیرلیكده فرانسه یه گئدیر. او وطنه دؤنندن سونرا 1329-ونجو گونش ایلیننه كیمیكولتور وزارتینده، مختلف مقاملاردا چالیشیر و 1329 ایلینین خزل (مهر) آییندان تبریزین كولتور رییسی اولوب، 9 ایلین ایچینده چوخلو دیرلی ایشلر اؤزوندن یادیگار قویور. اونلاردان نئچه سی:
ـ یئتمیش سگگیز باب كولتورل تیكینتی نین تیكمه سی –مدرسه، كیتاب ائوی و ...
ـ تبریزده، اؤلكه میزده بیرینجی دفعه اولاراق، كیتاب هفته سینین آپارماسی. بو ایشیی هر ایل دوزنلی (مرتب) آپارماسی، میللی بیر ایشه چئویریلدی.
ـ آذربایجان-نین كولتور تاریخینین چاپ ائتمه سی.
ـ اوستاد شهریارین مقامینی عزیزلندیرمك و تبریزده بیر اورتا اوخولا اونون آدینا قویماق و بایرام (اسفند) آیینین اون آلتی سینی شهریار گونو آدلاندیرماق.
ـ یئنی اوخول لارین آدلارینا، ادبسل (ادبی) و كولتورل (فرهنگی)، شخصیت لرین آدینی قویماق – اؤزللیك له مشروطه چاغیندان-.
آدی جانلی قالمیش دهقان 1338 ایلیندن 1348 ایلینین سونونا كیمیتبریزین میللی كیتاب ائوینین باش یازانی ایدی و ایندی ده دؤرد نوسخه او نشریه دن، آستان قدس رضوی و ارشاد و كولتور وزارتینین كیتاب ائولرینده قالیری. دهقان، 1338 ایلینده گیلان اوستانداری و 1340 ایلینین قویروق دوغان (مرداد) آییندان، 1343 ایلینین قورا بیشیرن (تیر) آیینا كیمی دوغو (شرقی) آذربایجان اوستانداری اولموشدو. تبریزین گؤی مچیدینین گونبزی رحمتلیك دهقان و اوستاد رضا معمار-ین ایستك و یاردیم لاری ایله مرمت اولدو.
رحمتلیك علی دهقان دان یاییلمیش اثرلریندن؛ «سرزمین من زرتشت» -بو كیتاب ایندی یه كیمی اورمیه اوچون چاپ اولونان مهم قایناق لاردان بیریدیر- ، «انگلستان و ایران و تعلیم و تربیت در آمریكا»، «تعلیم و تربیت در كشور استرالیا و مدارس یك اتاقه و چند كلاسه»، آد آپارماق اولار.
اونون حاضیرلاییب، چاپینا عؤرو یئتیرمه ین كیتابلاردان ایسه؛ «حكومت یك ساله پیشه وری در آذربایجان»، « تاریخ روابط ایران و روسیه در دوران تلط اسلاوها بر سرزمین روسیه تا فرو پاشی اتحاد جماهیر شوروی-حدود6 جلد-»، «رسالة تعلیم و تربیت در فرانسه و تربیت ممالك فرانسه»، «تاریخچة وجه تمسیة مدارس تبریز»، « فرهنگ آذربایجان»، آد آپارماق اولار.
رحمتلیك علی دهقان، 1381-ینجی گونش ایلینین اوغلاق (دی ماه) آییندا، دوخسان ایكی یاشیندا تئهراندا، دونیا ایله ویداعلاشیب، دونیاسین دَییشیر. اونو كرج شهرینین امامزادا طاهیر، مقبره سینده توپراغا تاپشیریبلار.
حاضیرلایان: حسین واحدی
