گنج اوغلانین آتاسینا سواللاری..
کؤچورن: حسین واحدى
اوغلان: آتا، دونیادا اینسانی یاشادان ان بؤیوک ایستک ندیر؟
آتا: اؤولادلارینین ساغلیغینی گؤروب، خوشبختلیکلرینه سئوینمک.
اوغلان: بس اؤولادی اولمایانلاری حیاتدا یاشادان ان بؤیوک ایستک ندیر؟
آتا: بیلیرسن، اوغلوم، حیاتدا اینسانی یاشادان هر هانسی بیر هیسسلردیر. بونلار دا شرایطه اویغون اولاراق دییشیر. کیمی ائولادینا گؤره یاشاییر، کیمی وار-دؤولته گؤره، کیمسه ده هئچ یاشادیغینی بئله آنلامیر، سادهجه حیات یوللاریندا سورونور.
اوغلان:آتا دئمهلی اینسان نیه گؤرهسه یاشاییر؟
آتا: بلی اوغلوم، اینسانی حیاتدا یاشادان هر هانسی بیر قوه اولمالیدیر کی، حیات یوللارینداکی بوزلو یوللاردا بودرهییب ییخیلان زامان آیاغا دورماغا مجبور ائدن قوه کمکه گلسین.
اوغلان:بیردن اینسانی حیاتا باغلایان همین قوه اینسانی ترک ائتسه نئجه؟
آتا: باخ اوندا اوغلوم اصل عذاب باشلاییر. نه اوچون یاشادیغینی آنلامیرسان، سادهجه وئریلن عؤمورو بیرتهر یاشاماغا چالیشیرسان. اما بو بئله اوزون چکمیر. ایللر اینسانا ان گوجلو درمان اولور. یئنیدن صیفیردان باشلاییرسان. او خوشبخت آنلارینی یئنیدن گئری قایتاراجاغینی اؤزونه سؤز وئریرسن. بزن مومکون اولور، بعضنسه یوخ...
اوغلان: آتا، حیاتدا مومکون اولمایانی مومکون ائتمک مومکوندورمو؟
آتا: اللهین سنه بخش ائتدیگی حیات سنین اؤز علیندهدیر. ایستییرسن اونو دوزگون یؤنلدیریب ساوادلی بیر شخص اول، اینسانلارا خئییر وئر، و یاخود قاتی بیر جانی اولوب حتی والیدئیینلرینین ده قاتیلینه چئوریل.
اوغلان: آتا، بیر گون گؤزونو آچیب یانیندا اؤلموش وضعیتده اوزاندیغیمی گؤرسن نه هیسسلر کئچیررسن ؟
آتا: او نه سؤزدور دانیشیرسان، اوغلوم؟ سنین حیاتین هله قارشیدادیر. سن هله جاوانسان یاشاییب یاخشی ایله پیسی آییرد ائتمهلیسن. پیس دوشونجهلی اینسانلار آراسینا دوشرکن اونلار کیمی پیس اولمایاسان، عکسینه اونلاری یاخشی یولا سؤوق ائده بیلهسن.
اوغلان: آتا پیسله یاخشینین فرقی ندهدیر؟ نیه هر زامان نیهسه یاخشی، نیهسه ده پیس دئییرلر؟
آتا: اوغلوم، هر هانسی بیر حادثهنین و اینسانین پیس و یاخود یاخشی آدلاندیریلماسی هر کسین حیاتی درک ائتمهسیندن آسیلیدیر. بزن بیرینه یاخشی هیسسلر بخش ائدن حادثهلر دیگرینه نیفرتینه سبب اولور. بزنسه ده عکسینه...
اوغلان: آتا حیات نه دئمکدیر؟
آتا: اینسان حیاتی بیر زنجیره بنزییر. هر حرکت بیر هالقا،هر اویغونلوق ایسه باغلانتییا سبب اولور. زنجیر هالقالاری بیر بیرینه باغلاراق اوزانیر. بزن هالقالاردان بیری بالاجا، بزنسه دیگری نیسبتن بؤیوک اولور. هالقا کیمی بیر-بیرینه بنزهسه ده آزجا دا اولسا فرقی هیسس اولونور. عؤمور صحیفهلری ده بو جوردور. بزن سئوینج ایچینده اولوب فرح دویورسان، بزن ده سیخینتی ایچینده اولوب بیر کونجه قیسیلیرسان.یئنه ده گوج تاپیب آیاغا قالخیرسان، اما سونرا یئنه ده فیکیر اوممانینا قرق اولورسان.
اورمیه - هر زامان والیبال!
اورمیه ده هر یئرده والیبال اویونلاری!
شكیللر: مهر خبر آژانسی
اسفندیار اصغر خانی
یاشلی لار؛ دونه نین گنج لری، بوگونون اونودولموشلاری
یاشلی لار؛ دونه نین گنج لری، بوگونون
اونودولموشلاری ایندی یه دك
یاشلی لاری (سالمندان) دوشونموشوك مو؟ اونلارین ایستك لرینی و احتیاجلارینی بو
گونكو ایمكانلارلا اویغونلاشدیرمیشیك می؟ یاشلی لارا ده یر وئرمه یه نه قدر اؤنم
(اهمیت) وئرمیشیك؟ ... و بونلارا تای چوخ سورولار اولا بیلر، آمما جاواب لاری نه
قدر منطق لیدیر؟ خزل (مهر) آیینین دوققوزو یاشلی لار گونو آدلانیب، آمما كیم لر بو
گوندن خبری وار و كیم لر بو گونه ده یر وئریب؟ یاشلی لار
ایستر- ایسته مز هر بیر توپلومون (جامعه نین) ده یرلی و تجروبه لی اینسانلاری ساییلیر،
دئمك اولار یاشلی لاریمیز دونن ایله بوگون آراسیندا كؤرپو قوران و كولتوروموزو و
ده یرلریمیزی ساباح لارا داشییان (انتقال وئرن) ان ده یرلی وارلیق لاریمیزدیر. بو
اینسان لار عؤمورلرینین چوخونو توپلوما و اؤلكه یه قویدوقلاری اوچون عؤمورلرینین
سونونا كیمی راحاتچیلیق دا اولماق و ایستك لرینه ده یر وئریب اونلارا یئتیشمك حق لری
واردیر. اونلار بیزلری بو گونلره و گله جه یه حاضیرلاییب لار و گرك بیزده اونلارا
دینج و راحات بیر یاشاییش یاراداق، قویمایاق بیرینه موحتاج اولسونلار. دؤؤلت ده
بونلارا ده یر وئرمه لیدیر و توپلومدا بونلار اوچون بعضی ایشلری ائتمه لیدیر.
اوتوبوس دا، خییاوان لاردا، پارك لاردا و... هر یئرده بونلار اوچون دینجلمك و
راحاتجا گزمك ایمكانلاری قویمالیدیر. كئچمیش لرده بیر آغ ساققال آدام اوتوبوسا
مینن ده گنج لر و اوشاق لار اؤز یئرلرینی بو اینسانلارا وئرردیرلر، آمما گئتدیكجه
بو گؤزل دب اؤز یئرین الدن وئریر و عاییله لر بو ده یرلی كولتوره دیققت ائتمیرلر،
چوخ گؤرونور بیر آتا یوخسا آنا 10 یاشیندا اوشاغینی یانیندا اوتوردوب و بیر یاشلی
آدام اوتوبوسا میننده اوشاغا اؤیرتمیر، اینسان یاشلی یا حؤرمت ائتمه لیدیر و بو
حؤرمتی ساخلاماق اوچون یئرین یاشلی یا وئرمه لیدیر، البته بو حق دن كئچمك دئییل و
باتی (غرب) اؤلكه لری كیمی بیزیم ایسلامی اؤلكه میزده بو قونو فرق ائلیر و كوتله
(مردم) بو ایشی بیر سایغی و حؤرمت بیلیر و بو ایش گرك هر یئرده قورونا و
ساخلانیلا. جامعه ده
دؤولت و میللت نه قدر یاشلی لارا ایمكانلار یاراتسا ائله بیل اؤزوموزون گله جه
ییمیزه ایشله ییرك، هئچ فیكیرلشمیریك بیر گونده بو دؤوران بیزه چاتاجاق دیر و
بیزده توپلومون یاشلی سی اولاجاییق و او زامان بعضی گؤرمه دییمیز ایشلرین حسرتین
چكه جه ییك! سانكی یاشام بویو گنج قالان كیمی یاشلی لارا یان گؤز له باخمامالییق و
اونلاری یاشامیمیزین آرتیق تیكه سی بیلمه مه لییك! بعضی اؤؤلاد لار بو ایشده یامان
مهارت لری واردیر و بیر آز دینجلییه یئتیشنده یاشلی آتا- آنالارینی قوجالار ائوینه
تاپشیریرلار، بعضی لری آیاق لارین بوندان دا داها چوخ اوزالدیب، اونلارین مال-
مولك لرین اله كئچیردیب بیله لرینه زحمت چكیب بؤیودوب بورا یئتیردیك لری اینسان
لاری ائودن ائشیگه آتیب هئچ بیر ذره ده آتا- آنا لارینی دوشونمه ییرلر. یاشلی لیك
دا، اوشاق لیق و گنج لیك دؤورانینا تای بیر عؤمور سیراسی دیر و او بیری دؤوره لرین
ترسینه بو دؤوره ده انرژی و گوج دن خبر یوخدور و بدنین قووتی آزالیر و بدن
راحاتچیلیق ایسته ییر و بونو دوشونن هر كیمسه یاشلی لارا دینج بیر یاشام
حاضیرلامالیدیر. بعضی دیققت سیزلیك لره گؤره بعضن خیااوانلاردا و ایش یئرلرینده
اوشاق لارین آتا- آنالاریندان صاحاب چیخماماسی اوچون یاشلی لار یئنیدن بو دؤوره ده
ایشله ییرلر. یاشلی لیق
فقیرچیلیك و یوخسول لوق لا بیر یئرده اولماسی یاشلی اوچون زور بیر دوروم یاراداجاق
و یاشلی نین یاخین لاری و اوغول- اوشاق لاری بو دورومون یارانماسینا ایجازه وئرمه
مه لیدیرلر، یوخسا عؤمورون سون لارینی فلاكته دوغرو آپاراجاق دیر. یاشلی لارا
نه لر ائده بیله ریك: 1. اونلار بیزلری اوشاق واختی قول-
قانادلاری آلتینا توتوب بئجه ریب لر و بیزده اونلارا تای بو ایشی یاشلی لیق
دؤورانیندا گؤرمه لییك. 2. اونلارین ریفاه لاری اوچون
ایمكانلار یاراتمالییق. 3. بو یاش قوروپونا فایدالی قانون لار
یازمالییق. 4. یاشلی لارا حؤرمت ساخلماغی اوشاق
لاریمیزا اؤیرتمه لییك. 5. اونلارین بوش واخت لارینا ده یر
وئریب، علاقه لری اولدوغو ایش لری ائتمك لرینه و گزمك لرینه یول آچمالییق. 6. ایشلریمیزده اونلاریدا ساییب و
اونلارین تجروبه لریندن یارالانمالییق. 7. جامعه ده راحاتجا گزیب، ائشیگه
چیخماقلارینا ایمكانلار قویمالییق. 8. ایستیراحت واخت لاری اونلارین دینج
بیر یئرده یاشامالارینی دوشونمه لییك. 9. اؤنجه دن بو دؤوره یه
حاضیرلانمالییق و پول و راحات یاشاییش اوچون واخت آییرمالییق. 10. اونلاردان یاشاماق اومودونو كسمه
ییب، بیزیم یانیمیزدا شن (شاد) بیر یاشاییش كئچیرمه له رینه ایمكان وئرمه لییك... بو قونودا چوخ سؤزلر دئمك اولار و هر
كیمسه نین چئشیتلی باخیشی اولا بیلر، آنجاق بو قیسا یازیدا هدفیم بو عزیزلری
خاطیرلاماق و اونلارا واخت آییرماغی گؤسترمك اییدی و اومود ائدیرم بیزیم جامعه
میزده هئچ بیر یاشلی اومودسوز و دینجسیز بیر یاشامی اولمایاجاق و گنج لر داها
آرتیق بو اینسانلارا ده یر وئره جك لر. سونوندا دئمه لییم اونوتمایاق ساباح بیزده
یاشلی اولاجاییق و او گونون گلیب یئتیشمه سینه حاضیر اولمالییق. یازان: حسین واحدی بو گون بوتون یاشلیلارا قوتلو اولسون
تئاترا ده یر وئرمه لییك..
علی ضیایی ایله دانیشیقدا:
تئاترا ده یر وئرمه لییك..
غربی آذربایجانین تئاتر دورومونو بیلمك اوچون، اورمیه شهرینین گنج و زحمت چكنلرینین بیری اولان «علی ضیایی» ایله صمیمی دانیشیغیمیزی سیز عزیز اوخوجولاریمیزا تقدیم ائدیریك، اومود ائدیریك بو دانیشیق تئاتر اوچون فایدالی اولسون.
- اؤزونوزو اوخوجولاریمیزا تانیتدیرین؟
من «علی ضیایی» اورمیه نین سید جاواد محلله سینده دونیایا گؤز آچمیشام و ابتدایی و اورتا تحصیلاتیمی قورتاراندان سونرا تهراندا نمایش قولوندا (ریشته سینده) لیسانس آلمیشام. من 1375 ایلینده نوكلر فیزیك بیلیمی (فیزیك هسته ای) قولونو ترك ائدیب سرباز گئتدیم و نمایش له تانیش اولدوغوم اوچون سربازلیقدان سونرا نمایش قولون اوخوموشام. لیسانسی بیتیرمكدن سونرا اورمیه یه قاییدیب، » نمایشخانه « مؤسسه سین آچمیشام و تئاتر و نمایشه علاقه سی اولانلارا بیر یئر اولماق اوچون بورانی آچماق منیم اؤزومون هدفلریمدنییدی. اورمیه ده بو قولا گئتمك اوچون هئچ بیر مؤسسه یا یول گؤسترن بیر یئر یوخویدو و بودا منی بو مؤسسه سنی آچماغیما ترغیب ائتدی.
- خالقیمیزلا، تئاتر و یا نمایشین رابطه سین نئجه گؤرورسونوز، تئاترین جامعه یه ائتگی سی (تأثیری) نه قدردیر؟
عاییله لر ایچینده تئاتر و نمایش یئرینه دوشمه ییبدیر و هله ده چوخلاری اویونچویا (بازیگره)، مشغول ائدیجی گؤزو ایله باخیرلار، اویونچولوق حیسسی بیر ایش دیر و آكادمیك اولدوغو اوچون، قایدالی ساییلیر. تئاتر و اویونچولوق اینسانلارین عقده سین آرادان آپارماسیندا مهم رول اویناییر، جامعه نین دردلرین تئاتر ایله گؤسترمك اولور و بو آرادا تاماشاچیلارلا یاخشی بیر ایلگی قورولسا و باخانلار اؤز دردلرینی اوردا حیسس ائده بیلسه لر، اوركلری بوشالیب، راحاتلاشاجاقلار و بودا جامعه ده جدی توتولمور، بورادا تئاتری مشغول اولماق گؤزونده گؤرورلر، یعنی تئاتر باخماق ایمكانی اولورسا! هفته نین سون گونلری گئدیب نمایشه باخماق و بیر آز گولوب، باشلارین قاتیب ائوه دؤنمك دئمكدیر!
تئاتر پیسكولوژی (روانشناسی) باخیمینداندا یوكسك (عالی) درجه ده یئری وار و نمایش قالیبینده خالقیمیزا چوخ سؤزلری دئیه بیله ریك، باخساق تلویزیون دا بعضی اؤیرتمه لری (آموزش لری) گاز،برق یا باشقا ارگان لار نمایش قالیبینده خالقیمیزا اؤیره دیرلر و بونون ائتگیسی (تأثیری) باشقا یوللاردان چوخدور.
كولتورل باسقین-ین (تهاجم فرهنگی نین) ، قاباغین آلماقدادا نمایش و تئاترین یوخاری درجه لی رولو وار، بیز اؤز كولتوروموزو دیری ساخلاماق اوچون بو موضوعیا چوخ ده یر وئرمه لیییك، میثال اوچون اورمیه نی دئسك آذربایجان بؤلگه سینین مدنییتینده بؤیوك بیر یئره مالیك دیر و شهرلشمه تاریخینده بو منطقه نین او بیری شهرلریندن داها چوخ قدیم تاریخی وار، حتتا تبریزدنده قاباقدیر و بو سبب اولور بیز كولتوروموزو ساخلاماغا لاپ چوخ زحمت چكك، آما بو مدنییتین قاباغیندا، تئاتر باخیمیندان اورمیه اؤزونه لاییق بیر یئرده دئییل و بو قُولو (رشته نی) یئنیدن دیریلدیب یوكسك یئره چاتدیرمالیییق و بو یولدادا كولتور یاراتما (فرهنگ سازی) اولماییب.
- اوشاقلارلا تئاترین ایلگیسی نئجه دیر؟
تئاترییلا اوشاقلاریمیزین عقده سین بوشالدا بیله ریك، میثال اوچون بیزیم اؤیره تیم (آموزشی) مؤسسه ده تئاتر درمانلیغی آدیندا كیلاسلاریمیز اولور و بو كیلاسدا اوشاقلارین پیسكولوژی لرینین اوستونده ایشله ییریك و نمایش قالیبینده، بوشلوق اولان یئرلری ترمیم ائدیریك و اویونلا كئچمیشده اولان عقده لر بوشالیر و بودا اوشاغی راحاتلادیر و جامعه ده راحاتجا یاشاییر و بونو یونگول توتماق، كولتوروموزه ضربه وورور.
- سیزجه عاییله لر بو قونویا نه گؤزده باخیرلار؟
عاییله لر ایچینده تاسفله هله یئرینه دوشمه ییب و نمایش یا تئاتر ایله چوخ تانیش ده ییرلر و بیلیم یوردونا (دانشگاها) گئده نده ده بونو سئچمه یی دوشونمورلر و گئتدیكجه بو دوزه له بیلر.
- بونا نه یوللارییلا و كیملر یاردیم (كمك) ائده بیلر؟
یاردیم ائتمك اوچون نشریه لر، رادیو – تلویزیون، مسئول لار و.. بئلنچی یاردیملارلا چوخ ایشلر گؤرمك اولار، مثلا، تورك دیلینده اولان «آداخلی» سریالینا باخساز، بو فیلمدن یاخشی استقبال اولونوب و یا بوندان اؤنجه یایینلانان «دومان» ، «آتا» و باشقا توركجه سریال لار، اؤز یئرلرین جامعه ده تاپیبلار و استقبال دا بونلاردان چوخ اولوبدور و بونلار كولتورل باسقین –ین قاباغیندا مهم رول اویناییرلار.
آما تاسف له تلویزیون تئاترا یاخشی ده یر وئرمه ییبدیر و تئاتر اوچون هئچ یاریم ساعاتلیق دا برنامه یوخدور و تئاتر اوچون هفته لیك برنامه اولسا او برنامه ده تئاتر جامعه ده تانینار و تئاترین خبرلری و چتینلیكلرده یاییلار (پخش اولار). بئلنچی ایشله ده گؤزلر تئاترا عادت ائدر و بودا جامعه ده احتیاج اولاراق یئرینه دوشر.
نشریه لرده تئاترا گؤره هئچ اولماسا بیر ستون آییریب بو موضوع یا درین باخمالیدیرلار و من اومود ائدیرم بو گئتدیكجه گؤروله جك.
مسئوللاردا مدیریت ضعفینی آرادان آپارمالیدیرلار و ده ییشیكلیك لر و برنامه سیز ایشلر تئاترین تانینماماسینا ندن (سبب) اولوبدور و اوزون مدت لی برنامه لر ایشلریمیزده یوخدور و بعضن سلیقه لی ایشلر برنامه لری قاباغا آپارمیر.
تازالیقدا دؤولتی بؤلوم لرین حمایتیده آرتیب دیر و »سازمان ملی جوانان« و »حوضه هنری« هره سی آیری – آیری فئستیواللار (جشنواره لر) آچیرلار، آمما دردیمیز بئلنچی ایشلرله حل اولمایاجاقدیر و ایشلریمیزده وحدت اولمایینجا موفق اولمایاجاییق.
تئاتر اوچون نظارت ده ضعیف دیر و بعضی خصوصی اؤیرتمه یئرلرینده اوچ آیا مدرك وئریرلر و بودا دوز ایش دئییل و تئاترا ضربه وورور.
- تئاتر نجور بیر احتیاج ساییلا بیلر؟
باخین، اینگیلیزجه (انگلیسی) اؤیرنمك نئجه یئرینه دوشوب، چوخلاری چالیشیر بو دیلی اؤیرنسین و اؤزلرینه بیر احتیاج بیلیرلر و گرك جامعه میزده تئاتردا بئلنچی یئرده اولسون، و هامی تئاترین ده یرین بیلسین. بیر مهندیش، دوكتور، بسله ییجی (پرستار) و... خالقیمیزلا داورانیش لارین (رفتارلارین) باجارا بیلسه لر چوخ چتین لیك لر قاباغا گلمز و یا بعضی آتا – آنالار اوشاقلارلا مختلف موقعیت لرده نئجه داورانسینلاری بیلمه ییرلر، یعنی نه زامان حیرصله نیب و نه زامان تشویق ائتسیملر و حیرصله ننده دوغرودان حیرصله نیرلر و بعضن ائله ایشلر گؤرورلر، اوشاقلاردا پیس خاطیره یارانیر و اؤزلریده سونرادان پئشمان اولورلار. تئاتر چون نمایش دیر بوتون داورانیشلار نمایشی دیر و هئچ كیم دوغرودان حیرصلنیب اؤزونده راحاتسیز ائتمیر و بو نمایشی حیرصلنمه یی ده اؤز داورانیشیمیزا گتیرمه لیییك و بونو دوشونسك تئاترا باخماق و بو حیسس لری باجارماق بیزه احتیاج ساییلار.
آرتیق دئسك، تئاتر احتیاج دیر، تفریح و باش قاتما دئییل، قونشو اؤلكه لرده مثلن آذربایجان جومهورییه تینده «آرشین مال آلان» و «مشدی عیباد» ، نمایش لری خالق ایچینده اؤزلرینه یئر آچیبلار و حتتا دانیشیقلاریندادا تأثیر قویوبدور و یا آوروپادا «شكسپیر» نومایش لرین میثال وورماق اولار.
حتتا فرانسه نی دئسك، بو اؤلكه ده تئاتر عاییله لر ایچینده یاخشی بیر حیسس یارادیب و دئیلر لر فرانسه لینین هفته سونو تكجه ایكی دولاری اولسا، بیر دولارین تئاتر اوچون آییراجاقدیر.
تئاتر جانلی (زنده) اولدوغو اوچون تأثیری تلویزیوندان داها قاباقدیر، چون تئاتردا اویونچویلا، باخانلار اوز – اوزه و نفس – نفسه دیرلر و هر نه جانلی دیر و حتمن ده تأثیری یوخاری اولاجاق دیر و منجه عاییله لر تئاتری اؤزلرینه احتیاج بیلمه یینجه، تئاتر یئرینه دوشمه یه جك.
- تئاتر، اوخویانلار بیزیم اوستاندا نه چتینلیكلرله اوز – اوزه دیرلر؟
تئاتر اوخویانلار اوچون ایش زمینه سی اوستانیمیزدا یوخدور و بودا، اونلاری تهرانا یا باشقا شهرلرده ایش تاپیلان شهرلره گئتمه لرینه ندن (سبب) اولور، ائله ایش گؤرمه لیییك، بئلنچی اینسانلاریمیز درس لرین قورتاراندان سونرا اؤز اوستانیمیزا قاییتسینلار.
- سونوندا نه دمك ایسته رسینیز، بویورون؟
یئری وار، كئچمیشده تئاترا زحمت چكنلرینده آدلارین آپارام، البته چوخونون آدی یادیمدا دئییل آما هر حالدا یادیمدا قالانلاردان؛ آغالار غلامرضا عزیزی، جلیل آغداشی، جلال ذوالقدر، خسرو دستگیر، رحمتلیك بهمن احمری، رحمتلیك شهریار جعفر دوست ،... و ایندیكی نسیل دن، پدرام رحمانی، بابك لطفی، حامد اسماعیل وند، كریم علی خواه (كریم بی، فجر فئستیوالینا كیمی ایش آپاریب دیر) و... بو عزیزلریمیز و آدلاری یادیمدا اولمایان چوخلو عزیزلر، تئاتردا و اؤیرتیمده (آموزش ده) زحمت چكیب و چكیرلر.
سونوندا سیزدنده بو موضوع یا ده یر وئردییینیزه گؤره تشككور ائدیرم و اومود ائدیرم، بو دانیشیق بو موضوعنون جامعه ده یئر تاپماسینا، بیر باشلانیش اولا.
دانیشیغی آپاران: حسین واحدی