ائلین اونودولماز آشیغی، آشیق درویش
ائلین اونودولماز آشیغی، آشیق درویش
توز باسیب ائشیتمیر صدفلی سازین
گلمیر قولاغیما او خوش آوازین
قاریشدی تورپاغا صؤحبتین سؤزون
یانیرام سنده كی كامالا درویش
اورمیه نین آدلیملاری كیتابیندان رحمتلیك آشیق «درویش»- ین یاشامی نی اوخویوب قورتولاندان سونرا اوره ییمی غم باسیب اوركدن آه چكدیم. ندن بئلنچی بیر اینسانلاریمیز اونودولوبلار؟!! بونا گؤره ماراقلاندیم آشیغین كندینه گئدیب، قبرینی زییارت ائدم. یولداشلاریمین بیریله بو قونویو آرایا قویوب اونون كندینه گئتمه یی قرارا گتیردیك.
قراریمیز جومعه گونونه یدی و زامانین اوچدوغونا گؤره بو گون تئزلیكله گلیب چاتدی، گون اورتادان سونرا «كوردلر» كندینه ساری یوللاندیق، كند اورمیه نین چی چست یولونون 5 كیلومترلییینده یدی،كنده یئتیشیب، اورادا یاشایانلاردان قبیرسانلیغین یولونو سوروشدوق، نئچه دقیقه دن سونرا كنددن آزجا ائشیكده اولان قبیرسانلیغا یئتیشدیق، تورپاقلی بیر یول و سس سیز بیر آخیرت ائولری.. آخیرته قاووشانلارا بیر فاتیحه وئرندن سونرا، ته له سه رك تئز قبیرلری بیر- بیر آختاریب یازیلارینا دیققت ائدیردیك، آما رحمتلیك درویش-ین قبیرینی تاپا بیلمه دیك. اورالاردان كئچن بیر چوباندان آشیغین قبیرینی سوروشدوق و كاشكی سوروشماسایدیق! ، چوبان او كندین یاشایانلاریندان اولاراق آشیغین قبیرینی تانیمیردی!!
نئیله مك دئمه آشیق ائله اؤز كندینده ده قریبییمیش.گؤی ده بو قریبلییه دؤزه بیلمه ییردی و آغلاماق ایسته ییردی.. اومودلریمیزی پوزمایاراق،بیرینین یولدان كئچمه سینی گؤزله ییردیك،او آندا بیر پیكان قبیرسانلیغا ساری گلدی،دئمه تانری یئتیردی! بیزیم یانیمیزا یئتیشه نده اوندان آشیغین قبیرینی سوروشدوق و شوكورلر اولسون سوروجو قبیری تانییرمیش و اونو بیزه گؤسته ره رك اؤزوده بیزیمله قبیرین یانینا گلدی، اللی یاشیندا اولان او معرفتلی بی (یاری جینابلاری) بیزه حورمتله یاناشیب، آشیغا فاتیحه گؤندرندن سونرا آزجا اونون یاشامینی بیزیم اوچون آچیقلادی و سورولاریما جاواب وئردی.
رحمتلیك آشیق درویشین قیساجا یاشامیندان بئله دئمك اولار:
آشیق درویش فرهاد اوغلو 1309 – نجو گونش (شمسی) ایلینده اورمیه نین «كوردلر» كندینده دونیایا گؤز آچمیشدیر. او ده یرلی اوستاد آشیق فرهاد كیمی آذربایجانین سنتی موسیقی سینین آدلیملاریندان ساییلیر. آشیق درویشین گؤزل، ایستی و صمیمی سه سینه گؤره آشیق فرهادین شاگیردی اولموشدور. درویش چالان ساز سه سی جانلارا كئچیب و گؤزل سه سیله اونودولموش اثرلره جان باغیشلاییردی. بو اونودولماز اوستاد 1372 ـ نجی ایلین قویروق دوغان(مورداد) آیینین دوققوزوندا، گؤزلرین دونیایا یوموب،اؤز دوغوم یئری اولان «كوردلر» كندینده تورپاغا تاپشیریلدی. آشیغین تشییع-ی جنازه سینده اینه سالماغا یئر یوخویموش و بو اونون خالق ایچینده نه قدر سئویملی اولدوغونو گؤسته ریردی.
آشیق درویش یاشام بویو (همیشه لیك) آذربایجانین سنتی موسیقی سینی سئورلرین اوره یینده قالاجاقدیر و بو سه س اورمیه اوچون قالارگی بیر سه س اولوبدور. رحمتلیك درویش ایرانین بوتون میللی موسیقی فئستیواللارینا قاتیلب و یوكسك یئرلره ال تاپیب،اؤدول لر قازانیب دیر. او نئچه ایللرده اورمیه رادیو، تلویزیونویلادا ایش بیرلیگی آپاریبدیر. او ده یه رلی اوستاد چوخلو شاگیردلرده موسیقی دونیامیزا تربیه ائدیب دیر، اونلاردان، آشیق اسمعلی (اورمیه – اونون بیرینجی شاگیردی)، آشیق صبور شریفی (اورمیه)، آشیق عبدالله اشرفی (قورد تپه)، آشیق ذكریا ملكی(قولونجو)، آشیق رضا پوینده (سولدوز) و ...آد آپارماق اولار.
آشیق درویش، متین، ویقارلی و عاریف بیر كیشی ایدی، دئمك اولار او خصلت ایله صنعت ده، اصیل و نمونه بیر آشیق و اوزان دیر. رحمتلیك درویش آشیق صنعتینه اؤزونه مخصوص اولان نئچه هاوا یادیگار قویوب. اونلاردان «شكر یازی هاواسی» و «غربتی هاواسی»- نی آد آپارماق اولار. بو هاوالار ایندیده اورمو آشیق لارینین آراسیندا چالینماقدادیر.
سونوندا دئمه لییم بئله نچی اینسانلاریمیزا سایغی گؤسته رمه لییك و اونون شانینده اولان بیر مزارلیق تیكیب هئچ اولماسا آدینا بیر خییاوان یارادیب هئیكلین پاركلارا قویمالییق.
منه یاردیم ائدن، «شكاری» و «یاری» جینابلارینداندا تشككور ائدیرم و اونلارا جان ساغلیغی آرزیلاییرام.
یازیب، حاضیرلایان : حسین واحدی
آشیق قوربان لا دانیشیغیمیزدا: آشیق سؤزو ائلین سؤزودور
آشیق قوربان لا دانیشیغیمیزدا:
آشیق سؤزو ائلین سؤزودور
آشیق موسیقی سینه یئنیدن باخمالیییق
آشیق موسیقی سی نین زحمت چكن لریندن بیری اولان، آشیق قوربان لا موصاحیبه ایسته دییمیز زامان، صمیمیت له بیزی اؤز ائوینه دعوت ائتدی و اورك سؤزلرینی سیز عزیز اوخوجولاریمیزا چاتدیرماق اوچون، بیزله پایلاشدی. آشیق قوربان غربی آذربایجانین ده یرلی آشیق لاریندان ساییلیر، بو اوستاندا دونیایا گؤز آچماسادا، ایستر- ایسته مز بو اوستانین آدینا مقام لار قازانیب ده یرلی ایشلر ائدیب دیر، بونلاردان:
75- نجی ایلده «ساری تئل» آشیقلار قروپونون یاراتماسی
80،79 و 81 – نجی ایللرده ایرانین رادیو – تلویزیون مركزلرینین موسیقی ایشلرینده بیرینجی یئری توتماسی
82 – نجی ایل توركیه نین آنكارا شهرینده اورمیه و تبریز صنعتچی لری ایله اوچ گونلوك كنسرتین ایجراسی
2007 – نجی ایل باكی شهرینده بئشینجی اولوسلار آراسی موسیقی سمینارینا قاتیلماسی
2008 – نجی ایلده قیبریس ده سازلی – سؤزلو چیخیش
2009 – نجو ایلده توركیه ده، آشیقلار یاریشماسیندا 17- دی اؤلكه نین ایچینده، ایكینجیلیك مقامینین اله گتیرمه سی
2010 – نجو ایلده دانماركدا آنا دیلی اوچون مراسیمه قاتیلماسی
- سؤال: آشیق، دئمك اولار سیزی چوخلاری تانیر، آمما بیرداها اؤزونوزو اوخوجولاریمیزا تانیتدیرین لوتفن؟
من آشیق قوربان پور ولی علیار، 1348 – نجی گونش ایلینده مؤحتشم قاراداغین دیزمار ماحالینین علیار كندینده آنادان اولموشام، 12 یاشیما كیمین اورادا یاشامیشام و سونرا 1363- نجو ایلده عاییله وی اورمیه یه كؤچوب گلمیشیك.
- سؤال: بو صنعتی هاردان و نئجه باشلادیز، اوستادلارینیز كیملر اولوبلار؟
من اوشاقلیقدان اوخویاردیم، همده منیم آتامدا آشیقییدی و یاخشی سسی وارییدی، پئشه كار (حرفه ای) دئییلدی آمما یاخشی اوخویاردی و اؤزللیكله قاراباغ شیكسته سین یاخشی ایفا ائدردی و اوردا اولان نئچه پارا كندده هله ده آدی دئییلر و دئمك اولار منیم ایلك اوستادیم آتام اولوبدور، او زامانلار منیده مجلیس لرده اوخوداردیلار و منده ائل ماهنیلارین اوخویاردیم و سونرا اورمیه یه گلدیك، او زاماندا هئچ یئرده كیلاس یوخویدو و سونرا خیدمته گئتدیم، بیر گون مورخصی یه گلنده گؤردوم آشیقلار قهوه خانالاردا اوخویورلار، منده ائوه گئتمك یئرینه قهوه خانایا گئتدیم و آشیق لارا قولاق آسدیم.
خیدمتدن قورتولاندان سونرا، بیر ساز باغلاتیم و اؤیرنمه یه باشلادیم، آلتی آی اوستا تاپا بیلمه دیم و سازی كؤكسوز چالدیم، نئچه واختدان سونرا بیر اوستا تاپدیم و سازین پرده لرینی اؤیرندیم و یاواش- یاواش نئچه اوستا یانیندا چئشیتلی (مختلف) پرده لر اؤیرندیم، آشیق لیغا چوخ علاقه م اولدوغو اوچون اوستالار دئیه نی تئز اؤیرنیردیم، سونرالار تبریزده رحمتلیك اوستاد سلیمی نین یانیندا، مهندیس گنجه ای آدیندا بیر اوستاددان سازی دوزگون اؤیرندیم و سونرا اوستاد فرشید جهاندیده دن سازی بیلیمسل (علمی) اولاراق اؤیرندیم و باشقا چوخلو اوستادلاردا منیم ساز اؤیرنممده اولوبلار.
1370 دن آشیق لیغی پئشه كار اولاراق باشلامیشام و ایندی ده، اون ایلدن چوخدو » ماهور« آدلی مؤسسه ده آشیق كیلاسلاریم وار و علاقه سی اولانلار بورایا گلیب بیلیمسل اولاراق آشیقلیق اؤیره نیرلر.
- سؤال: آشیق صنعتینینین دورومونو (موقعیت ین) نئجه گؤروسونوز؟
آشیق صنعتی دونیادا فولكلور صنعتی دیر و هر یئرده فولكلوریك صنعتینه ده بودجه آییریرلار و بیزیم اؤلكه ده ده گرك بو ایش گؤرونسون و بو ایشله یئنی هاوالار یارانار. بو صنعت تبلیغ اولوب تانیتدیریلمالیدیر و گرك گئنیش كوتله (مردم) تانیسین و تكجه آشیغین اؤز یاخینلاری، قوهوم لاری و دوستلاری تانیماقلا آشیق صنعتی دیری قالماز و گرك شهر مدنیتینه قاتیلسین، بو صنعت معنوی بیر صنعت دیر و تانینمالیدیر. تبلیغات اولونورسا من بو صنعتین گله جه یینی یاخشی گؤرورم.
- سؤال: اوستانیمیزدا و اورمیه نین اؤزونده بو صنعت نجور یاشانیر؟
غربی آذربایجاندا و یا اورمیه نین اؤزونده بو صنعت قهوه خانالاردا وار، اورمیه ده، اورمو آشیق هاوالاری چالینیر، آمما بوتونلوكده بو اوستاندا بو صنعت یاد اولوب، توتالیم اورمیه نین اؤزونده 3 قهوه خانادا آشیق موسیقی سی چالینیر و اورا گلن ثابیت موشتریلرین سایی 150 نفر اولسون، بوجور بؤیوك شهره 150 نفر بیرزاد دئییل و هئچ ساییلیر و گرك غربی آذربایجاندا بو صنعت تانینسین و تبلیغ اولونسون و گنج لری بو یولا علاقه ائتدیرك و بونون یانیندا همده آشیق صنعتین چاغداش لاتدیراق (معاصر لشدیرك) و نوتا كؤچورك.
- سؤال: یاخین زامانلاردا اورمیه ده بیر آشیق درنه یی (انجمنی) آچیلیب اورانین ائتگیسی (تأثیری) نه قدر اولا بیلر و اورانی نئجه گؤرورسونوز؟
اورانی آچماق چوخ یاخشی ایشلردن بیرییدی، آشیق لارا كارت وئریلیب، اوردا آشیق لار تانینیر و دئمك اولار رسمی بیر یئردیر، آمما قهوه خانالار بوجور دئییل. اورا عاییله لر ده قاتیلا بیلیر، آشیق لار چالیر، اوخویور و هردنده تنقید ده اولونور، اوردا هفته ده ایكی آشیق اوخویور، البته غربی آذربایجانین چئشیتلی شهرلریندنده قوناغیمیز اولور و آشیقلار اورا دعوت اولورلار.
- سؤال: قاتیلدیغینیز فئستیواللاردان و گتیردیگینیز مقاملاردان دئیین؟
من اوچ سئری ایران رادیو- تلویزیون فئستیواللاریندا مقام گتیرمیشم، تقریبا 79، 80 و 81 – نجی ایللرینده اوچ ایل دالبادال مختلف عونوانلاردا بیرینجی اولموشام، سونرالار، آذربایجاندا بیر سئمینارا چاغیریلمیشام و آشیق مكتب لرینین ایضاحین آپارمیشدیم، توركیه ده اوچ گونلوك بیر كنسئرته گئتمیشم و باشقا یئرلرده اولوبلار و 2009 – نجو ایلده توركیه ده اون یئددی اؤلكه دن قاتیلان آشیق لار فئستیوالیندا ایكینجی اولموشام.
- سؤال: آشیق هاوارلاریندا یازیرسیزمی؟
چوخلاری بو ایشی گؤرور، مثلن آشیق چنگیز مهدی پور آشیق صنعتی نی نوتا كؤچورور و بو ایشین هله ده داوامی وار، من اؤزومده قاباقجالار كندیمیز آدیندا بیر كیتاب چاپا وئرمیشم و اؤز شعرلریمی یازمیشام، آشیق صنعتی اوچون بیلیمسل (علمی) بیر ایشده حاضیرلاییرام و اینشاللاه گله جكده چاپا وئره جه یم.
- سؤال: غربی آذربایجان دا آشیق موسیقی سی اوچون پئشه كار ساز باغلایاندا وارمی؟
بو ایش اورمیه ده، خوی و اوستانین باشقا شهرلرینده ده گؤرونور، آمما اوستانیمیزدا پئشه كار اولاراق بو ایشی گؤرن یوخدور و پئشه كار سازی آلماق اوچون تبریزه یوخسا باكی یا گئتمه لیییك.
- سؤال: سون سؤزونوز و اوره یینیزده اولان هر نه وار بویورون؟
آشیغین سؤزو ائلین سؤزودور و بو سؤزلر اؤزوموز اوچون دئییل، منجه آشیق موسیقی سینه یئنیدن باخمالیییق و بو قونودا مطالعه ائتمه لییك، بونون گؤزلیگینه، معنوی اولدوغونا یئنیدن باخاق، بیزیم كوتله میزین هرنه دری ، اورك سؤزو وار بو آشیق موسیقی سینده دیر و بونا گؤره آشیق صنعتین دیری ساخلامالییق. سونوندا بوتون اوستادلاریمدان و اؤزللیكله آشیق موسیقی سینه یئنیلیك گتیرن و دونیایا تانیتدیران آشیقلاردان، نمونه اوچون چنگیز مهدی پور،عمران حیدری، حسین اسدی، اوستاد گنجه ای و... تشككور ائدیرم و سیزه ده آشیق موسیقی سینی یوخلادیغینیز اوچون تشككورومو بیلدیریرم.
دانیشیغی آپاران: حسین واحدی
