كندیمیزده آنامین تندیری
كندیمیزده آنامین تندیری
كندیمیزده، گؤز آچدیم دونیایا، دیل آچدیم دانیشدیم و آنامین لای - لای لاریندان موسیقی اؤیرنیب نغمه لر اوخودوم. گونلرین بیر گونون ده تندیریمیزین تؤكولوب داغیلان بیر چاغیندا ، آنام دئدی: آی منیم نازلی بالام آرتیق داها تندیریمیز تؤكولوب – داغیلیب دیر، گل گئدك تندیر توپراغی گتیرك و یئنی دن بیر تندیر قویاق (دیكك)، دئدیم: آی آنا جان تندیر توپراغی ندیر؟ آنام دئدی: گول بالام بیر قیرمیزی توپراقدیر یاخشی بیر پالچیغی (چومورو) اولار و اوندان گؤزل تندیر قوروب قویماق اولار بونون اوچون ده بو توپراغا تندیر توپراغی دئییریك ،آنجاق اوزون سؤزون قیساسی بیز یولا دوشدوك ، كندین شمال تاییندا بیر تپه وارییدی، بیز تپه یه دوغرو یولاندیق و یئتیشدیك. تپه نین چوخلو یئرلری قازیق- قازیق ایدی من سوروشدوم: آناجان بو تپه ندن بؤیله قازیلیبدیر، آنام سؤیلدی: دوزلو بالام بو تپه نین توپراغی چوخ یاخشی قیرمیزی توپراق اولدوغو اوچون كندین هامیسی بوردان توپراق آپاریرلار. آناملا بیرلیكده توپراغی قازیب بیر ائششك ایله بیر قاتیرا یوكلییب ائوه قاییدیق. ائوده باشلادیق پالچیق توتماغا و پالچیغی بوللو (چوخلو) آیاخلاماغا، بیر گون سونرا (پالچیق یئتیشندن سونرا) آنام باشلادی تندیری قویماغا (دوزلتمگه)، آنجاق تندیر دوزلیب بیتدی. آنام تندیرده اود یاندیریب اونون پالچیغینی بیشیریب ساخسی(سفال) دك بركیتدی بیر گون سونرادا خمیر دوزلدیب چورك یاپدی ،آنام تندیریمیزده یئدی چئشیت (نوع) چؤرك یاپاردی: 1- ساج لاواشی 2- تندیر لاواشی و بئش چئشیت قالین چؤرك : 1- یالین قالین (خمیریله اولونموش قالین چؤرك)، 2- یاغلی فتیر (ساری یاغ ایله دوزلمیش خمیردن اولونان قالین چؤرك)، 3- سوت فتیری (سوت ایله اولونموش خمیردن اولونان قالین چؤرك) 4- قاتیق فتیری (یالین خمیرین اوزونه قاتیق یاخیب اونو قالین یاپاردی و بو فتیر هامیسیندان آرتیق قیزاراردی)، 5- ته ته (tƏ tƏ) (بو قالین چؤریی ده اؤزللیكله یاز چاغیندا داغ تره سینین واختیندا یاپاردی. آنام گئدیب داغدان یئملی اوتلاردان او جمله دن: یاغلیجا، قاز آیاغی، ماندا، سیغیر دیلی و باشقا دادلی – یئملی اوتلاردان دریب گتیریب و خمیرین ایچینه قویوب و بیر قالین و بؤیوك چؤرك یاپاردی بو قالین چؤرك هامیسیندان دادلی اولاردی. بو چؤرك لر كندیمیزین دییرمانیندا دارتیلان اونلاردان اولدوغو اوچون و بو اونلاتر كپكلی (سبوسدار ) اولدوغو اوچون بیرده یاناجاقلاری آغاج و تزك (حئیوانلارین فضولاتی) اولدوغو اوچون چوخ دادلی اولاردی. آنامین تندیرینده چوخلو شیرین آن لاریم اولوبدور، یاز ایله یای دا مكه، ات كابابی، یئر آلما كابابی بیشیرردیك، پاییزایله قیش دا ایسه چؤرك یاپاندان سونرا هامیمیز بیرلیكده آیاقلاریمیزی تندیره ساللاییب، آنام ایسه بیزه ناغیل دئیردی.
كاش او گونلر بیر ده قاییتسایدی! ... كاش!
یازان: بهرام حسینی (سومئر)
اوشاق لار و آذربایجان ناغیل لاری
اوشاق لار و آذربایجان ناغیل لاری
هامیمیزین اوشاق لیغیندا، ناغیل خاطیره لری واردیر و بؤیوك اولدوغوموزدادا او گون لری خاطیرلایاندا گؤزل دویغوسال آن لار (لحظه لر) یاشادیریق. او دؤوراندان الوان خاطیره لریمیز قالیر و بو خاطیره لرده او زامانین ناغیل لاریندان آلینیب دیر. عیبرتلی و فایدالی ناغیل لاریمیز ایندیده قولاق لاریمیزدا سسلنمكده دیر. آمما ایندیكی اوشاق لار بئلنچی ناغیل لاردان اوزاق قالیبلار.
آتا- آنالاریمیزدان اوشاق لیق لاریندان سوروشاندا، او زامانین تندیر داملاریندان، كورسو باشیندان و ناغیل سؤیله مه لریندن دئیه جكلر و او گون لردن سؤز آچماق دا، اونلارا یاخشی لحظه لر یارادیر.
چئشیتلی ائشیتملی آذربایجان ناغیل لاری، گئتدیكجه اونودولوب گئتمكده دیر و نسیلدن نسیله گلن او عیبرتلی ناغیل لار كولتوروموزون بیر بؤلومو اولاراق، اونودولوب گئدیرسه كولتوروموزده آرادان گئده جك دیر. ایندینین اوشاق لاری باتی (غرب) اؤلكه لرین ناغیل لارینین بیر- بیر آدلارین ساییب قهرمان لارین دئییرلر و بو ایش گئتدیكجه اوشاق لا اؤز كولتورونون آراسیندا آرا آچیب اؤزگه كولتورونه یاخینلیق دویغوسونو یاراداجاق دیر.
قاباقجالار عاییله نین بؤیوك آتا یوخسا آناسی، اوشاق لاری بیر یئره ییغیب اونلارا ناغیل سؤیله ردیلر. اوشاق ایسه او ناغیل لاردا اؤزونو ناغیلین قهرمان لارینین یئرینه قویوب درین بیر خییالا جوماردی. آنجاق بو ناغیل لار اؤزوموزون ایدیلر و قهرمان لاریدا بیزیم قهرمان لارییدیلار. زیرناچی ناغیلی، پیس پیسه لی پوسته خانیم، قوردون ناغیلی، گؤزل فاتما ایله ساری اینك، تولكو ایله قارغا، یالانچی چوبان، ... و مین لرجه بئلنچی گؤزل و ائشیتملی ناغیل لاریمیز اؤز یئرلرین، بیزیم كولتوروموز ایله غریبه اولان و ساواشجیل باتی ناغیل لارینا وئریرلر.
تلویزیون ایله رادیودادا بو ناغیل لار اؤز یئرلرین ایتیریب لر و یئرلرینه یابانجی اؤلكه لرین كارتون لارین گونو گوندن داها چوخ یاییرلار. اوستانی شبكه لر بو قونودا اؤنملی رول اویناییرلار و آنا دیلیمیزده اولان ناغیل لارین كارتون لارین توركجه ده دوزلدیب اوشاق لاریمیزا گؤسترمكده كئچمیشدن قالان گؤزل ناغیل لاریمیزیدا دیری ساخلایا بیله جكلر.
آتا- آنالار ایسه بو ناغیل لار ایله تانیش اولوب اونلاری گله جك نسیل لره تاپشیرمالیدیرلار. بونلارین یانیندا اوشاق لار باخچالاری ( مهد كودك لری) داها مهم نقش ایفا ائدیرلر. اوشاقلارین چوخو اوشاق واختی بو یئره گئدیرلر و اورادا رسمی دیلیمیزین یانیندا اوشاق لارین آنا دیللرینین دیری قالماسی و كئچمیشدن قالان كولتوروموزو دیری ساخلامالیدیرلار و فایدالی و تجروبه لی آذربایجان ناغیل لارین سؤیله مكله گله جك نسیل لره بؤیوك قوللوق ائده بیلرلر.
ناغیل لاردا ایسلامی و ایرانی (هر بولگه ده اؤز دیل لرییله) كولتوروموزه یئر آییریب بو روحیه نی اوشاق لارا وئرمه لییك. ناغیل عؤمور وار كن اوشاغین ذهنینده قالیر و اوشاق اؤزون او ناغیل لار ایچینده یاشادیر. چوخلو اوشاق لار نصیحتدن قاچارلار و بونا گؤره چوخلو سؤزلری ائله بو ناغیل لارلا اوشاق لارا دئیه بیله ریك و اوشاغا نصیحتیده ناغیل عونوانیندا چاتدیرا بیله ریك.
حسین واحدی
كندیمیزده آنامین تندیری
كندیمیزده آنامین تندیری
كندیمیزده، گؤز آچدیم دونیایا، دیل آچدیم دانیشدیم و آنامین لای - لای لاریندان موسیقی اؤیرنیب نغمه لر اوخودوم. گونلرین بیر گونون ده تندیریمیزین تؤكولوب داغیلان بیر چاغیندا ، آنام دئدی: آی منیم نازلی بالام آرتیق داها تندیریمیز تؤكولوب – داغیلیب دیر، گل گئدك تندیر توپراغی گتیرك و یئنی دن بیر تندیر قویاق (دیكك)، دئدیم: آی آنا جان تندیر توپراغی ندیر؟ آنام دئدی: گول بالام بیر قیرمیزی توپراقدیر یاخشی بیر پالچیغی (چومورو) اولار و اوندان گؤزل تندیر قوروب قویماق اولار بونون اوچون ده بو توپراغا تندیر توپراغی دئییریك ،آنجاق اوزون سؤزون قیساسی بیز یولا دوشدوك ، كندین شمال تاییندا بیر تپه وارییدی، بیز تپه یه دوغرو یولاندیق و یئتیشدیك. تپه نین چوخلو یئرلری قازیق- قازیق ایدی من سوروشدوم: آناجان بو تپه ندن بؤیله قازیلیبدیر، آنام سؤیلدی: دوزلو بالام بو تپه نین توپراغی چوخ یاخشی قیرمیزی توپراق اولدوغو اوچون كندین هامیسی بوردان توپراق آپاریرلار. آناملا بیرلیكده توپراغی قازیب بیر ائششك ایله بیر قاتیرا یوكلییب ائوه قاییدیق. ائوده باشلادیق پالچیق توتماغا و پالچیغی بوللو (چوخلو) آیاخلاماغا، بیر گون سونرا (پالچیق یئتیشندن سونرا) آنام باشلادی تندیری قویماغا (دوزلتمگه)، آنجاق تندیر دوزلیب بیتدی. آنام تندیرده اود یاندیریب اونون پالچیغینی بیشیریب ساخسی(سفال) دك بركیتدی بیر گون سونرادا خمیر دوزلدیب چورك یاپدی ،آنام تندیریمیزده یئدی چئشیت (نوع) چؤرك یاپاردی: 1- ساج لاواشی 2- تندیر لاواشی و بئش چئشیت قالین چؤرك : 1- یالین قالین (خمیریله اولونموش قالین چؤرك)، 2- یاغلی فتیر (ساری یاغ ایله دوزلمیش خمیردن اولونان قالین چؤرك)، 3- سوت فتیری (سوت ایله اولونموش خمیردن اولونان قالین چؤرك) 4- قاتیق فتیری (یالین خمیرین اوزونه قاتیق یاخیب اونو قالین یاپاردی و بو فتیر هامیسیندان آرتیق قیزاراردی)، 5- ته ته (tƏ tƏ) (بو قالین چؤریی ده اؤزللیكله یاز چاغیندا داغ تره سینین واختیندا یاپاردی. آنام گئدیب داغدان یئملی اوتلاردان او جمله دن: یاغلیجا، قاز آیاغی، ماندا، سیغیر دیلی و باشقا دادلی – یئملی اوتلاردان دریب گتیریب و خمیرین ایچینه قویوب و بیر قالین و بؤیوك چؤرك یاپاردی بو قالین چؤرك هامیسیندان دادلی اولاردی. بو چؤرك لر كندیمیزین دییرمانیندا دارتیلان اونلاردان اولدوغو اوچون و بو اونلاتر كپكلی (سبوسدار ) اولدوغو اوچون بیرده یاناجاقلاری آغاج و تزك (حئیوانلارین فضولاتی) اولدوغو اوچون چوخ دادلی اولاردی. آنامین تندیرینده چوخلو شیرین آن لاریم اولوبدور، یاز ایله یای دا مكه، ات كابابی، یئر آلما كابابی بیشیرردیك، پاییزایله قیش دا ایسه چؤرك یاپاندان سونرا هامیمیز بیرلیكده آیاقلاریمیزی تندیره ساللاییب، آنام ایسه بیزه ناغیل دئیردی.
كاش او گونلر بیر ده قاییتسایدی! ... كاش!
یازان - گؤنده رن: بهرام حسینی – ماكی شهریندن
