اورمو
اورمو
آذربایجانیمین یاشیل اؤلكه سی
بؤیوك تورك ائلینین مهربان سسی
دده میز قورقودون ایستی نفسی
سنده دیر، سنده دیر ای گؤزل اورمو
گؤزللر یوردوندا سن اؤزل اورمو
گؤزللیكلرینی تانیان اولسا
زرینین محكین سینایان اولسا
تئز تانیار اونو، تانیان اولسا
گؤزللر ایچینده گؤزلدیر اورمو
اوزون بیر قصیده، غزلدیر اورمو
گؤزللیكلری بیر، ایكی، اوچ دگیل
دولودور، هئچ نهیی اونون بوش دگیل
زنگین وارلیقلاری اونون هئچ دگیل
تورك دیلین دانیشار دیلی اورمونون
اوغوزدان یارانیب ائلی اورمونون
دولاشماق ایسته سن سن بیزیم ائلی
اییلهمك ایستهسن سن بیزیم گولو
اوخوماق ایستهسن سن بیزیم دیلی
بیزیم دیل شیپ-شیرین اورمو دیلیدیر[1]
تاریخی چوخ درین اورمو دیلیدیر
بؤیوك سومئرلرین[2] یادگاریندا
نئچه آشیقلاری[3] وار كناریندا
تورك موسیقیسینین كتابلاریندا
بیر اوزون مطلبدیر اورمو آشیغی
اؤزونه مكتبدیر اورمو آشیغی
)اورمونون یوللاری دوزوم-دوزومدور
اورمو كاروانینین یوكو اوزومدور([4]
وطندیر، ایشیقلی ایكی گؤزومدور
اینجیلره بنزر اورمو اوزومو
تاباقلاری بزر اورمو اوزومو
جمعه مسجدیمیز بیزه عزیزدیر
سؤیومبت[5] بیناسی آبیدهمیزدیر
كاظمخانین داشی سودان تمیزدیر
اوُلولارا چاتیر اورمو تاریخی
دولولارا چاتیر اورمو تاریخی
نازلی چای، باراندوز، كندلری بزر
دره چای، ،شهرچای، شهری گزر
اوچ گؤزلو كؤرپویه كیم دوداق بوزر؟
صفالی، گزمهلی اورمونون بندی
گئیینیب سوزمهلی اورمونون بندی
اورمونون گؤلونه دوشن دوزلانار
اوستونده سئیریشن[6] قوشلار نازلانار
آدالاری[7] گزن قیشدا یازلانار
سولاری دوزلودور باخ اورمو گؤلو
دنیزجه سؤزلودور باخ اورمو گؤلو
باغچالاری اولار میوه یه دولو
آغاجی بار وئرر بوداق دولوسو
انسانین الینین امگیدیر بو
خونچالاری بزر اورمو آلماسی
الدن اله گزر اورمو آلماسی
گل توت باغلاریندا گزمگه دادان
آغزی شیرین اولار كیشمیشین دادان
دادلیدیر دوشابی، حالواسی بالدان
دیلی تك شیریندیر اورمو نوغولو
یاد یوخ، بو یئریندیر اورمو نوغولو
الده كی بودور، چوخ ایتمیشی واردیر
یئددیسین آختارسان یئتمیشی واردیر
بادرشبیسی وار، بیتمیشی واردیر
خاصیتلی اولار اورمو آراغی
درده درمان قیلار اورمو آراغی
بوردا وار حقیقت، حقّین جاداسی
آلپ ارتونقا[8] یوردو، زردشت اوباسی
دانیال درهسی، امامزاداسی
درویشلر مكانی اورمو داغلاری
ارمیشلر مكانی اورمو داغلاری
وطندیر، وطنه گووهنریك بیز
چون اجدادیمیزدان اوندا واردیر ایز
چؤكریك آدینین قارشیسیندا دیز
آذربایجانیمین گؤزودور اورمو
گؤزل آذربایجان سؤزودور اورمو.
بهرام اسدی
[1] آذربایجان فولكلوروندا گلیبدیر:
................
گل اوخو بیزیم دیلی
بیزیم دیل اورمو دیلی
......................
[2] یئنی تاپینتیلارا اساساً سومئرلر، اورمو منطقهسیندن كؤچموش انسانلار اولوبلار.
[3] موسیقیچیلرین آراشدیرمالارینا گؤره اورمو ساز شیوهسی سومئرلر ایله عینیدیر.
[4] دیرناق آراسینداكی بئیت شاه اسماعیل صفوی زامانیندا یاشایان آشیق قوربانیدندیر.
[5] آدینی سهگنبد یازسالار دا بو آبیدهنین آدی سؤیومبتدیر.
[6] ناز ایله اوچانلار، یئریینلر. فارسجا: خرامیدن.
[7] آدا: جزیره، یاریم آدا: شبه جزیره.
[8] توركلرین(ساكالارین) بؤیوك سركردهسی، فارس دیلینده افراسیاب آدلانیب. روایتلره گؤره آلپ ارتونقا بیر مدت كاظم داشیدا اولوبدور.
اورمیه نین اسكی تپه سی: گؤی تپه
اورمیه نین اسكی تپه سی: گؤی تپه
اورمیه ایرانین آذربایجان بؤلگه سینین اسكی و تاریخی شهرلریندن ساییلیر. بو شهرین قیراغیندا اولان چوخلوجا تاریخی آبیده لر و اسكی لی تپه لر (آلتی مین ایللیك) بو سؤزو قبول ائتدیریر. گؤی تپه اورمیه نین قوزئی دوغوسونون 6 كیلومئترلییینده یئر توتوبدور.
گؤی تپه اورمونون اسكی تپه لرینین ان آدلیملاریندان ، زنگین ایزلرلره دولودور و آذربایجانین فخر ائدیجی ایلایینین(تاریخینین) گؤسته ریجیسیدیر. 1948نجی دوغوش (میلادی) ایلینین قازینتیلاریندان اؤنجه اینگیلیس لیلر بو اسكی لی بؤلگه ده 1313 نجو گونش(شمسی) ایلینده بیر لؤوحه اوستونده ناخیشلی قیلقمیش شكیلین اله گتیردیلر. بو بؤلگه دن اسكی تانریلارلا ناخشیلی اولان استوانه لرده تاپیلیبدیر.
«بورتون براون» اینگیلیسلی قازینتیجیلارین باشچیسی اؤز آراشدیرمالارینی «آذربایجان قازینتیلاری» آدلی عونوانلا 1948 و 1951 ایلینده لندن ده یایینلامیش و آذربایجان و گؤی تپه تمددونون بئله ایضاح ائدیب دیر:
" گؤی تپه نین یئددی قاتی (طبقه سی) واردیر، بو قاتلارین ان اسكی سی د.ق(دوغوشدان قاباق) 4نجو مین ایللییه(6 مین ایل بوندان اؤنجه یه) قاییدیر.بو قاتدا چین-چین ائولر،قیرمیزی ساخسی قطعه لر وناخیشسیز بوز ساخسیلار، آچیق ساری بویادا ساده هندسه خطلرله-قهوه رنگینده-، میس و داشدان اولان آراجلار واردیر.
آلتینجی قات: دوغوش دان (میلاددان) اؤنجه اوچونجو مین ایللیكدن، دوغوشدان اؤنجه بیرینجی مین ایللییه دك قاییدیر. داشلی خیم لی(فنداسیون) و پالچیق دان اولان آبیده لر، كوره ده بیشمیش و ایكی بویالی و ناخیشلی ساخسیلار قهوه رنگلی و قیرمیزی – قارا بویالی مركب هندسه ناخیشلارلا – قطعه لر بو قاتداندیر. بو قات دا میسدن اولان آراجلار بوللوقجا گؤرونور.بو تمددون داش دئورینه و دوغو آنادولونون میسی نه و آرازین قوزئیینده كی آذربایجان لا ان چوخ باغلیلیغی واردیر.
بئشینجی قات: بو قاتین ساخسیلاری بوز ، گاهدان قارا و هامیساللیقلا(عموما) سورتولموشدورلر(صیقل وئریلمیشدیر).بورادان قاباریقلی (برجسته) ناخیشلارلا اولان ساخسی تاپیلیبدبر، بو ساخسی آنادولو و آرازین قوزئیینده كی آذربایجان تمددونلارینا بنزری چوخدور.
دؤردونجو قات : قارا بویادا و سورتولو و ناخیشسیز اولان ساخسیلار واردیر.
اوچونجو قات: بورادا بیرینجی اینسانلارین قبیرلری و آذربایجانلیلارین آتا- بابالارینین جومجومه لری واردیر، بو قبیرلردن تاپیلان ساخسیدان اولان قطعه لر قیرمیزی بویادا و بعضی لری ایسه الوان سیز ناخیشلاری و بئشینجی قاتین ساخسیلارینا اوخشاری واردیر.
ایكینجی قات: دوغوشدان اؤنجه 1200 و 1500 ایللرینه قاییدیر،سورتولو(صیقلی) قارا و بوز بویادا ناخیشسیز ساخسیلارلا دولودور.بونلار آنادولونون هیتیت ساخسیلارینا اوخشاییر.
بیرینجی قات: بو قاتدا قیرمیزی و بوز بویالاریندا سورتولموش ساخسیدان اولان قاب – قاجاقلار واردیر.بونلارین اوستونده حئیوانلار دسته لرینده شكیللر چكیلیبدیر. بو قاب - قاجاقلار حسنلی تپه سینده تاپیلان قاب - قاجاقلارا بنزه ییرلر. گؤی تپه نین اوستونده یونولموش داشلار دا واردیر.بو یونولمو داشلاردا ، حئیوان ناخشلاری (اؤرنك اوچون قوچ و قافلان) واردیر.بونلار دوغوشدان قاباق ایكینجی مین ایللییین سونلارینا و بیرینجی مین ایللییین ایلك لریندندیرلر.بو داشلار آنادولونون اسكی لی یونولموش هیتیت داشلارینا بنزری چوخدور."
حاضیرلایان: حسین واحدی
