اورمونون اؤنجول و بوگونکو اوشاق ادبیاتی حاقدا چالیشانلاریندان
گیریش:
آذربایجانین باتی بولگه سی یا همان اورمیه شهری اسگی بیر تاریخ و ادبیاتا آرخالاناراق بو گونده اوز والیقین توپلوموموزدا گوسترمکده دیر . بو گوزل شهرده ائله ان قدیم دوورلردن آنا دیلینه ماراق گوسترن آز اولمامیش ؛ یئرلی یئرینده بو ماراقلارین سوزده یوخ ؛ بلکه عملده گوستره بیلمیشلر . اوشاق ادبیاتیمیزا گوز گزدیردیکده دوشوندوم کی اورمونو دا پایی اوشاق ادبیاتیمیزدا گوزه گلیم دیر . بو مسئله سبب اولدو بو کیچیک یازی نین ترتیب وئره بیلم . او.مورام اورک لرینیزجه اولاجاق .
میرزه جبار خان باغچه بان :
معارف حاقیندا گوتوردویو قدم لر و آتدیم لارین هله ده سسی کار قولاقلاردا دا جینگیلده مکده دیر . دونیا شهرتلی معارف پرور رحمتلی میرزه جبار خان باغچه بان نین اصل – کوکو اورمولو اولسادا ؛ آتاسینین آرازین او تایینا بیر تیکه چورک آردیجا گئتمه سی سبب اولموشدور کی ؛ جبار ایراوان شهرینده آنادان اولسون . میرزه جبار خان نئچه جهت لی بیریسی ایدی . او ؛ بیرینجی دونه اولاراق لال لار – کارلار اوچون مکتب قویموشدور .؛ درگی چیخارتمیشدیر ؛ الفبا ساحه سینده ایشله میشدیر ؛ شعر دئمیشدیر ؛ مقاله یازمیشدیر و نه بیلیم نه دیرلی ایش لر گوره بیلمیشدیر . اونون اوشاق ادبیاتی ساحه سینده کی ایشلری هئچ ده اونودولان دئییل دیر . بیرگه بو بویوک عالیمین اوشاقلارا عاید بیر شعرینه سیزی قوناق ائتمک ایستردیم :
آشیق‌لیق سئوگی‌سی ایله یاشایان گنج
آشیق‌لیق سئوگی‌سی ایله یاشایان گنج
یازان: حسین واحدی
هر اینسانین یاشامیندا بیر پارا شئیلر اؤنملی اولوب، او اینسانی حیاتدا ساخلاماغا، عشق ایله یاشاماغا داها مارقلی ائدیر. اینسانلارین بعضی‌لرینین ان اؤنملی حیات مسئله‌سی وطن اولوب، اونلاری یاشادان، . وطن عشقی اولور. بئله اینسانلار عؤمورلرینین چوخونو بو یولدا قویورلار. بیرى وطنه دوکتور اولار، بیری ایشچی، بیر یازیچی و... . هر حالدا هر بیریسی اؤز یئرلرینده وطنه قوللوق ائدیرلر.
بو اینسانلاردان بیری ده قوشاچایلی کؤکنلی، اورمودا دوغولموش احمد اسدی جنابلاری‌دیر. آتا-آناسینا خلف اؤولاد اولان احمد، 1367جی گونش ایلینده یاشما گولومسه‌ییب، دونیایا گؤز آچیب‌دیر. اورمیه‌نین آدلیم شاعیر ایله یازیچی‌لاریندان بیرى اولان بهرام اسدی‌نین یگانه اوغلو اولان احمد، بیر بویا باشا چاتدیقجا اتاسی ایله بیرگه ادبیاتا، آشیق موسیقی‌سینه و شعره علاقه باغلاییر. او 1390جی ایلده دوغال قایناقلار قولوندا لیسانسینی بیتیرمکله بیرگه ادبیاتیمیزا ایکی عنوان کیتاب دا پاى وئریر. "آتالار سؤزو" توپلوسو ایله تورک شاعیری ناظیم حیکمت‌ین "قیز جوجوغو" آدلی شعرلری اونون چاپ ائتدیگی کیتابلاردیر.
زیبایی‌هایى از زبان ترکى/ حسین واحدی
زیبایی‌هایى از زبان ترکى
درست صحبت کنیم، درست بنوییم
یازان: حسین واحدی
"و از نشانه‌های او آفرینش آسمانها و زمین و گوناگون بودن زبانهای شما و رنگهای شما است، همانا در این نشانه‌هایی است براى عالمان." (سوره روم/آیه 22)
هر زبانى براى هر جامعه، فرهنگ و تمدنى آیینه‌ای تمام نماست که در قالب آن تمامی اندیشه‌ها، احساسات، آداب و رسوم، کنش‌‌ها و تواناییهاى هر فردى از اجتماع بیان می‌شود. به نوعى مى‌توان گفت، فرهنگ، تمدن و آداب و رسوم زمانى حیات دارند که زبان حیات دارد. بنابراین هیچ حامعه‌ای را نمیتوان بدون زبان تصور کرد. زبانی که بوسیله آن در هر لحظه میلیون‌ها ارتباط بین انسانها برقرار می‌شود.
همه زبان‌ها برای گویشوران آن زبان مهم و قابل احترام است، و اگر به هریک از زبان‌ها بها داده نشده و در رسانه‌ها، مدارس و دانشگاهها و مکاتبات از آن استفاده نشود، به مرور زمان آن زبان مریض شده و رفته-رفته به طرف مرگ سوق پیدا مى‌کند و همانطور که در ابتدا به آن اشاره شد مرگ یک زبان یعنی از بین رفتن فرهنگ، آداب و رسوم و تمدن بشری همراه آن.
بهرام اسدی: اجرای هدفمندی یارانه‌ها به نشر و چاپ لطمه زد
ناشر و نویسنده اورمیه‌ای، بهرام اسدی:
اجرای هدفمندی یارانه‌ها به نشر و چاپ لطمه زد
گفتگو: حسین واحدی
چند سالیست كه همه علاقه‌مندان كتاب، در تلاشند تا فرهنگ خرید و مطالعه كتاب در كشور را به نوعی نهادینه نمایند. در عمل چقدر این كار موفق بوده و یا خواهد بود، آینده آن را روشن خواهد كرد. برای گسترش این فرهنگ خوب نیز باید مشكلات و مسائل ناشرین كتاب و همچنین نویسندگان را نیز شناخته و برای حل آنها تلاشی مضاعف داشته و راهكارهای مناسبی ارائه نمود.
در این بحبوحه، به سراغ بهرام اسدی، یكی از پیشكسوتان نشر كتاب و نیز نویسنده شناخته شده اورمیه رفته و گفتگوی دوستانه ای با ایشان داشتیم. بهرام اسدی، در سال 1343 در شهر اورمیه به دنیا آمده و در این شهر نیز تحصیلات خود را در لیسانس ادبیات به پایان رسانده است. وی كارمند آموزش و پرورش و نیز مدیر مسئول انتشارات یاز می باشد. از ایشان حدود چهل عنوان كتاب هم به چاپ رسیده است.
از سوابق فرهنگی اسدی نیز می توان به، فعالیت در انجمن شعر و ادب اورمیه،
همكاری با اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، همكاری با حوزه هنری استان،
همكاری با صدا و سیمای استان به عنوان نویسنده، كارشناس، مجری، مشاور و ...،
همكاری با نشریات مختلف استانی و ارائه مقالات مختلف علمی و ادبی به كنگره ها و
همایش های استانی، سراسری و بین الملی، اشاره كرد. در ادامه ماحصل این گپ دوستانه
را می خوانید.
چه چیز باعث شد تا به صنعت نشر كتاب روی بیاورید؟
كتابهای مختلفی را آماده چاپ داشتم و برای چاپ آنها و اخذ مجوز نشر به ناشران مختلف و به اداره ارشاد مراجعه میكردم. یكی از دوستان در اداره ارشاد استان پیشنهاد تأسیس انتشارات داد. و به همین سادگی فرم پر كرده تحویل ارشاد دادیم و پس از دو سال انتظار مجوز نشر صادر شد. در حقیقت زیربنای اولیهی انتشارات برای نشر، آثار خودم بوده است.
كاروانسارالار و اورمو كاروانساراسی/ بهرام اسدی
كاروانسارالار و اورمو كاروانساراسی
یازان:
بهرام اسدی
بوگونكو دونیادا مختلف مملكتلرین اصلی گلیرلریندن بیری توریسمدیر. دونیانین مختلف اؤلكه لری اؤز گلیرلرین بو یولدان آرتیرماق اوچون چئشیتلی اقداملار ائدیب، دگیشیك تدبیرلر گؤرورلر. اونلار اؤز اؤلكه لرینده توریستی یئرلر یارادیر، اؤز تاریخی آبیده لرین دیریلدیر و اؤز تاریخی بنالارین یئنیلندیریر و بونلارین هر بیرینه بؤیوك پوللار خرج ائدیر، تبلیغات آپاریر و نهایتده خرجله دیكلری پوللاری اؤلكه سینه چكدیگی توریستلردن چیخاریر و اؤز تاریخین و اؤلكه سینین گؤرمه لی یئرلرین دونیایا تانیتدیرماق یولوندا آددیملاییرلار.
هر اؤلكه اؤزونه چكدیگی توریستلری یئرلشدیرمگه نئچه اولدوزلو هتل لر انشا ائدیر و گئتدیكجه هتل لرینین اولدوزلارینا آرتیریر.
نئچه اون ایل بوندان اوّل بو هتل لرین یئرینده مسافرخانالار دایانمیشدی و هله ده اؤلكه میزین بیر چوخ یئرلرینده مسافرخانالار گؤرسنیر و ایشله مكده دیر.
زاماندا بیر آز داها آرتیق گئرییه گئدنده مسافرخانالارین دا یئرینده كاروانسارالار گؤرسنیر. هر شهرده و شهرلرین آراسیندا و یوللار اوستده مختلف كاروانسالار اولورموش. مسافرلر، سیاحلار و هر نیّتده سفره چیخانلار بو كاروانسارالاردا دینجه لیر و سوندان یوللارینا دوام ائدیرمیشلر. البته كاروانسارالارین چوخالماسیندا و یولا دوشمه سینده شاه عباس صفوی نین مهم رولو اولموشدور. شاه عباس آدینا تیكیلن كاروانسارالارین هله ده مختلف یئرلرده ایزلری و تؤكونتولری قالیر و اونلارین بیر سیراسی مدنیت قالیقلاری(میراث فرهنگی) كیمی دگرلندیریلیر و قوْرونوب ساخلانیلیر. بونلاردان ان مشهورو باكی ایچری شهرده یئرلشن شاه عباس كاروانساراسیدیر. هر ایل چوخ سایلی توریست بو كاروانسارانی گؤرور، اورادا غذا یئییر و همین یئرده مختلف فرهنگی و هنری برنامه لر اجرا اولونور.
ایندی بوگونكو دونیادا هئچ مسافر گئدیب كاروانسارادا یاتمیر آنجاق اشاره اولدوغو كیمی بونلار مدنی ارث كیمی هر شهرین كئچمیش تاریخینین بیر پارچاسیدیر و بو شهره اولان سفرلرین سندی دیر. كئچن ایللر قاراداغین كوردش كندینده اولان عباس میرزه حامامین و اونون یانینداكی كاروانسارانی گؤردوم. شوكورلر كی شرقی آذربایجانین مدنی قالیقلار اداره سی اورادا سرمایه قویوب و اورانی قوْروماق فكرینه دوشوبدور. بو چوخ یاخشی بیر حركتدیر و سونراكی ایللر اونون مثبت تأثیرلری گؤرسنه جكدیر.
اورمویا گلدیكده، اورمونون چوخ قدیم و تاریخی شهر اولدوغونا اینانیریق آنجاق بو تاریخی شهرده اولان مسافرلر هارادا دینجه لیرمیشلر و بو شهرین كاروانسارالاری هارالاردا ایمیش؟ اونلاردان هانسی اثرلر قالیر؟
هله شاه عباسدان نئچه نسیل قاباق، شاه اسماعیل زامانیندا یاشایان آشیق قوربانی:
اورمونون یوللاری دوزوم-دوزومدور
اورمو كاروانینین یوكو اوزومدور
دئییبدیر. دوغروسو اورمونون بو كاروانلاری هانسی كاروانسارالاردا یئرلشیرمیشلر؟ اونلاردان هانسی قالیقلار قالیر؟
بیز بو مسأله نی آراشدیریركن بیر سیرا كاروانسارالارین یئرین تاپا بیلدیك آنجاق اؤزلریندن هئچ بیر ایز-توز گؤرنمه دیك. هامیسی شهرین یئنیلنمه سینده اؤز یئرلرین یئنی بینالارا، بازارلارا، پاساژلارا و حتی بنزین پمپ لارینا دگیشمیشلر.
آختاریشلاریمیزدا اوچوق دیوارلاری، تؤكولموش تاوانلاری و چوروموش قاپیلاری ایله دقّتیمیزی چكن بیر یئره ده اولاشدیق. بورا اورمو كاروانسارالارینین یگانه یادگاریدیر. بو كاروانسارا اورمونون سامان میدانیندا یئرلشیب. چوخ دا قدیم زامان دگیل، آنجاق اوتوز-قیرخ ایل بوندان اوّل بورا اورمونون سامان میدانی ایمیش. بورادان بیر آز آرالیدا اورمونون مال میدانی یئرلشیردی. طبیعیدیر كی حیوانلارلا سفرلره چیخان مسافرلر بئله بیر یئرلرده راحات دینجه له بیلیر، هم اؤزلری، هم ده حیوانلارینا استراحت یئری مهیا اولورموش.
بو كاروانسارا حاقّیندا سورغولاریمیز و سوراقلاشمالاریمیزدا ماراقلی بیر نوكته لره ده چاتدیق. واختیله بو كاروانسارایا گلن قوناقلاردان بیری ده قاچاق نبی اولموشدور. دئییلنلره گؤره قاچاق نبی آرا-سیرا اورمویا گلیر، اورمویا گلنده ده بو و بیر باشقا كاروانسارادا قالیب و دینجه لیرمیش. بونونلا دا بوكاروانسارانین یئرلره تؤكولموش كرپیچلری قاچاق نبی نین و بوزآتین نفسیندن ایسینن كرپیچلر اولموشلار.
دقّتیمیزی چكن باشقا بیر ماراقلی سؤز اولدو. او دا بو كی: همین كاروانسارا اورمونون جیلولوق فاجعه لرینده شهر آغ ساققاللارینین ییغیلدیقلاری، جلسه قوردوقلاری، شهر و اونون طالعی باره ده توتولان تصمیملرین یئری و مركزی اولموشدور. شهرین سلاحلی آداملاری بورادان امر آلیب و جیلولارا قارشی مصلحت گؤرولن یئرلره یوللانیرمیشلار.
بونونلا دا بو كاروانسارا هم تاریخی جهتدن، هم ده مدنی قالیقلار سیراسیندا اهمیت داشی ییر. ایندی تاریخی چوخ قدیم اولان اورمو شهری و اونون اطراف شهرلرینده قدیم كاروانسارالاردان هئچ بیر اثر قالماییبدیر. الده اولان و الده قالان یگانه اثر آنجاق بو سامان میدانینداكی ویرانه لردیر. سوراقلاشدیقلاریمیزا گؤره ایندیلیكده بو یئرین مالكیتی چوخ تعداد ورثه الینده دیر. مدنی قالیقلار اداره سینین بوینونا دوشن وظیفه بورانین ساتین آلماسی، یئنیدن برپاسی و بیر موزه كیمی قورونوب ساخلانماسیدیر. آللاه یاردیمچینیز اولسون.
قاراداغ زلزله سی
قاراداغ زلزله سی
شعر: بهرام اسدی
بئش یوز ایلدن قالان داملار
زلزله یه دایانمادی
ایچیندهكی قاری-قوجا
یاتمیش ایدی، اویانمادی
كندین اهلی هامی چؤلده
حلال چؤرهك قازانماقدا
ائوده قالان آرواد-اوشاق
ایستیدن لاپ اوسانماقدا
بیردن-بیره یئر اوینادی
یئر اویناسا گؤز قارالار
سس-سمیرسیز یوُخلادیلار
اویانماغا یوخ چارالار
چؤلده كیلر كنده دؤنوب
گؤرمه دیلر داش اوسته داش
آوارلارا یورودولر
كیمی زیرك، كیمی یاواش
هر كس ائوده قویدوغونو
آوارلاردان آختاریردی
اوره كلرین، جگرلرین
دیوارلاردان آختاریردی
بو یئر هارا؟ قاراداغدیر
اهردیر، هئریس، ورزقان
زامانیندان یوز ایلجه تئز
اوردان چیخدی بیر ستارخان
اؤنجول اولان ستارخانین
بو غیرتلی كندلیلری
یاشاییرلار فلاكتده
فلاكتدیر كند-شهری
یاشادیقلاری بو كندلر
بئش یوز ایل زاماندان دالی
بوردا اولان انسانلارین
گرگین اولوب چوخ احوالی
فلاكتدن باش گؤتوروب
دیار-دیار گزنلر وار
آتا-بابا اوجاغیندان
الفتینی اوزنلر وار
كندده قالان یوخسوللاردیر
فاغیرلاردیر، فقرالار
تورپاغیندان اوزولمهین
اؤز یوردوندا آوارالار
بوردا قالان انسانلارین
وار-دؤولتی: غیرتلری
سحر-آخشام ایشلهینین
سرمایه سی آلین تری
بیر گون آخشام یئر تیترهدی
كندین چوخو چؤلدهایكن
قالاق-قالاق تورپاق گؤردو
چؤللریندن كنده گلن
بئش یوز ایلدن قالان داملار
زلزله یه دایانمازلار
ایچینده كی اوُیانلاری
اوُیدوغوندان اوْیانمازلار.
یازیلاریمیزی بیرلشدیرك
یازیلاریمیزی بیرلشدیرك
بهرام اسدی
كئچن یوز ایلده الفبا مسألهسی آیدینلاریمیزین آراسیندا چوخ یئر آچان بیر موضوع اولموشدور و هله ده دوام ائدیر. عرب الفباسینین دیلیمیزده اولان چاتیشمازلیقلاری و اونون نئچه چئشیت (Z) و (S) كیمی حرفلرینین اولدوغو اونون بیزیم دیلده اساسی ایرادلاریندان ساییلیر. آنجاق بوتون بونلارا رغماً بو الفبانین نئچه اوستونلوگو ده واردیر. اونون اوستونلوكلریندن بیری اونون قیسا یازیلماسیدیر. دئمك بیر چوخ كلمهلرده مصوّتلره مستقل حرف قویولمادیغینا گؤره بو الفبا ایله یازیلان كلمهلر آز یئر توتورلار. نتیجهده مثال ایچون بیر چیخیشدان یادداشت گؤتورن بیر شخص بو الفبا ایله لاتیندا و كیریلده اولان چتینلیكلره دوشمور. عرب الفباسینین باشقا اوستونلوگو بو الفبا ایله یازیلان سؤزلرین كؤك و ریشهسینین آسان تاپیلماغیدیر مثال ایچون (الیم و علیم) دئییلنده (الیم)ین، الم (درد-آغری) كؤكوندن و (علیم)ین، علم (بیلگی و بیلیك) كؤكوندن اولدوغو بللنیر. بیر حالدا كی لاتینجا (əlim) یازیلاندا اونون كؤكو بیزه آیدین اولمور. عرب الفباسینین ان اهمیتلی اوستونلوگو بوراسیندادیر كی بیزیم مین ایلدن آرتیق ادبیاتیمیز بو الفبا ایله یازیلیب و بیز بو الفبانی بیلمك ایله كتاب دده قورقوت و باشقا نهنگ آبیدهلریمیزی آسانلیقایله اوخویوروق. بورادا عرب الفباسینین چاتیشمازلیقلاریق و اوستونلوكلرین ترهزییه قویماق نیّتیمیز یوخدور آنجاق بیر زاد بللیدیر او دا بو كی بیز ایران توركلری بو الفباایله یازیریق و اونو ایشلهدیریك. بونونلا دا مختلف یازیچیلاریمیزین آراسیندا بیرلیك یارانمالی و یازیلاریمیز بیرلشمهلیدیر. بو بیرلشمهنین بیرینجی تمل(ین) مرحوم پروفسور نطقی قویدو و او مرحومون بو موضوعدا چالیشیقلاری اونودولماز و دانیلمازدیر.
نوروز یوخسا اوغوز؟
نوروز یوخسا اوغوز؟
یازان: بهرام اسدی
نوروز بایرامی ائللریمیزین آراسیندا اسگی زامانلارین یادگاری اولاراق هله ده داوام ائتمكدهدیر. بو بایرام طبیعتین جانلانماسی و چؤل-چمنین یئنیدن دیریلمهسیایله علاقهداردیر و بونونلا اویغون ائل آراسیندا مختلف دبلر و رسملر یارانیبدیر. طبیعت جانلانیرسا و اؤز دونون دگیشیرسه ائللریمیز ده بو بایرامدا اؤز دونلارین دگیشیرلر و كیچیكلی - بؤیوكلو تزه پالتار گئییرلر و اؤزلرین طبیعتایله اویغون ائدیرلر. آذربایجان و عموم حالدا تورك ائللرینین بو دون دگیشمهلری یالنیز پالتاردا دگیل اونلارین معنویاتیندا دا اؤزون گؤستریر و دئمك قبیلهلریمیز هم جسمی هم ده معنوی پالتارلارین دگیشیرلر و بوتون داورانیشلاریندا بو بایرامین تأثیری آیدین گؤرونور.
بایرامدا كوسولولر باریشیر. اوزاق دوشنلر یادا دوشور و كین - كدورتلر گؤتورولور و بو معنوی پالتارین دگیشمگینه بیر تظاهردور. بایرامدا بؤیوكلر ایله گؤروشمك واجب ساییلیر بو ایسه ائللریمیزین آراسیندا بؤیوكلره اولان حؤرمتین قاباریق بیر تظاهرودور. اسگی تورك ائللری آنجاق قوجالار و آغ ساققاللارین رأیی و نظری ایله اداره اولونارمیش .
تاریخی و جغرافی جهتدن باخیلیرسا طبیعت ایله علاقهدار ایل بایرامی یا خود نوروز بایرامی بوتون تورك ائللرینین آراسیندا مختلف مراسملر ایله كئچیریلیبدیر و كئچیریلیر. ایندی گؤرهك نهدن اونون آدی فارسجادیر؟ نوروز یئنی گون دئمكدیر و فارس اساطیرینه گؤره بو بایرام جمشید شاه-ین آذربایجانا اولان سفری زامانی یارانیبدیر و همین فارس اسطوره سینده ده بو بایرامین آذربایجاندا یاراندیغینا دامغا وورولور و تأیید اولور. بس، آذربایجاندا و تورك ائللرینده یارانان بیر بایرامین آدی فارسجا اولماسی نئجه اولار ؟
بورادا تورك اساطیرینه باخماغیمیز گركیر: تورك و آذربایجان اساطیرینده نوروز بایرامی دگیل اوغوز بایرامی گؤرسنیر و بو بایرام آذربایجان توركلرینین افسانهلره قوووشموش و پیغمبرلشمیش اولو حكمداری اوغوز اوغلونون یادگاری كیمی قیمتلنیر.
آذربایجان اساطیرینده اوغوز اوغلونون بایرامی مطرح اولور و اوغوز اوغلو بو گون آغیر و اوزون بیر قیشدان قورتولور و بو قورتولماقدا اونا بركتلر اوز گتیریر و اوغوز اوغلو بو بركتلری و خئیرلری خاطرلاتماق ایچون یئمك - ایچمك وئریر و چال - چاغیر یولا سالیر او گوندن اوغوز طایفالاری همین گونو خاطرلاییرلار و بو گونون اوغوز بایرامی اولدوغو بورادان یارانیر. سونرالار قونشو ملتلر و او جمله دن فارس خلقی (و فارس اساطیرینه باخساق جمشید شاه آذربایجانا گلرك) اوغوز ائللرینین بو بایرامین گؤرور، بگنیر و اؤز خلقی آراسینا آپاراراق اونو اؤز دیلینه اویغون اولاراق نوروز آدلاندیریر.[1]
[1] اوغوز اوغلونون ماجراسین ایل آخیر چرشنبه لر كتابی - صحیفه 57 آذر نشر -باكی 1993 ده اوخویا بیلرسینیز.
: قایناق
آختاریشلار و آراشدیرمالار کتابی- چاپ: ۱۳۸۵ - انتشارات یاز
شهامت نشریه سی- اورمیه- 91ینجی ایلین بایرام اؤزل سایی
اورمو
اورمو
آذربایجانیمین یاشیل اؤلكه سی
بؤیوك تورك ائلینین مهربان سسی
دده میز قورقودون ایستی نفسی
سنده دیر، سنده دیر ای گؤزل اورمو
گؤزللر یوردوندا سن اؤزل اورمو
گؤزللیكلرینی تانیان اولسا
زرینین محكین سینایان اولسا
تئز تانیار اونو، تانیان اولسا
گؤزللر ایچینده گؤزلدیر اورمو
اوزون بیر قصیده، غزلدیر اورمو
گؤزللیكلری بیر، ایكی، اوچ دگیل
دولودور، هئچ نهیی اونون بوش دگیل
زنگین وارلیقلاری اونون هئچ دگیل
تورك دیلین دانیشار دیلی اورمونون
اوغوزدان یارانیب ائلی اورمونون
دولاشماق ایسته سن سن بیزیم ائلی
اییلهمك ایستهسن سن بیزیم گولو
اوخوماق ایستهسن سن بیزیم دیلی
بیزیم دیل شیپ-شیرین اورمو دیلیدیر[1]
تاریخی چوخ درین اورمو دیلیدیر
بؤیوك سومئرلرین[2] یادگاریندا
نئچه آشیقلاری[3] وار كناریندا
تورك موسیقیسینین كتابلاریندا
بیر اوزون مطلبدیر اورمو آشیغی
اؤزونه مكتبدیر اورمو آشیغی
)اورمونون یوللاری دوزوم-دوزومدور
اورمو كاروانینین یوكو اوزومدور([4]
وطندیر، ایشیقلی ایكی گؤزومدور
اینجیلره بنزر اورمو اوزومو
تاباقلاری بزر اورمو اوزومو
جمعه مسجدیمیز بیزه عزیزدیر
سؤیومبت[5] بیناسی آبیدهمیزدیر
كاظمخانین داشی سودان تمیزدیر
اوُلولارا چاتیر اورمو تاریخی
دولولارا چاتیر اورمو تاریخی
نازلی چای، باراندوز، كندلری بزر
دره چای، ،شهرچای، شهری گزر
اوچ گؤزلو كؤرپویه كیم دوداق بوزر؟
صفالی، گزمهلی اورمونون بندی
گئیینیب سوزمهلی اورمونون بندی
اورمونون گؤلونه دوشن دوزلانار
اوستونده سئیریشن[6] قوشلار نازلانار
آدالاری[7] گزن قیشدا یازلانار
سولاری دوزلودور باخ اورمو گؤلو
دنیزجه سؤزلودور باخ اورمو گؤلو
باغچالاری اولار میوه یه دولو
آغاجی بار وئرر بوداق دولوسو
انسانین الینین امگیدیر بو
خونچالاری بزر اورمو آلماسی
الدن اله گزر اورمو آلماسی
گل توت باغلاریندا گزمگه دادان
آغزی شیرین اولار كیشمیشین دادان
دادلیدیر دوشابی، حالواسی بالدان
دیلی تك شیریندیر اورمو نوغولو
یاد یوخ، بو یئریندیر اورمو نوغولو
الده كی بودور، چوخ ایتمیشی واردیر
یئددیسین آختارسان یئتمیشی واردیر
بادرشبیسی وار، بیتمیشی واردیر
خاصیتلی اولار اورمو آراغی
درده درمان قیلار اورمو آراغی
بوردا وار حقیقت، حقّین جاداسی
آلپ ارتونقا[8] یوردو، زردشت اوباسی
دانیال درهسی، امامزاداسی
درویشلر مكانی اورمو داغلاری
ارمیشلر مكانی اورمو داغلاری
وطندیر، وطنه گووهنریك بیز
چون اجدادیمیزدان اوندا واردیر ایز
چؤكریك آدینین قارشیسیندا دیز
آذربایجانیمین گؤزودور اورمو
گؤزل آذربایجان سؤزودور اورمو.
بهرام اسدی
[1] آذربایجان فولكلوروندا گلیبدیر:
................
گل اوخو بیزیم دیلی
بیزیم دیل اورمو دیلی
......................
[2] یئنی تاپینتیلارا اساساً سومئرلر، اورمو منطقهسیندن كؤچموش انسانلار اولوبلار.
[3] موسیقیچیلرین آراشدیرمالارینا گؤره اورمو ساز شیوهسی سومئرلر ایله عینیدیر.
[4] دیرناق آراسینداكی بئیت شاه اسماعیل صفوی زامانیندا یاشایان آشیق قوربانیدندیر.
[5] آدینی سهگنبد یازسالار دا بو آبیدهنین آدی سؤیومبتدیر.
[6] ناز ایله اوچانلار، یئریینلر. فارسجا: خرامیدن.
[7] آدا: جزیره، یاریم آدا: شبه جزیره.
[8] توركلرین(ساكالارین) بؤیوك سركردهسی، فارس دیلینده افراسیاب آدلانیب. روایتلره گؤره آلپ ارتونقا بیر مدت كاظم داشیدا اولوبدور.
