سنه اؤپوشمه‌یی من اؤیرتمیشم
آدلیم‌لارین مکتوب‌لاری
سنه اؤپوشمه‌یی من اؤیرتمیشم
آلئکساندر قریبویئدوو‌ون آروادینا مکتوبو
حاضیرلایان: حسین واحدی
آلئکساندر سئرگئیئویچ قریبویئدوو* روس شاعیری، یازیچی، دیپلوماتی. 1795-جی ایل یانوارین[ژانویه‌نین] 4-ده موسکوادا، ظابط[افسر] عائله‌سینده دونیایا گلیب.
تحصیل آلدیغی مدتده فرانسیز، اینگیلیس، ایتالیان، آلمان، داها سونرا یونان، لاتین، فارس، عرب و تورک دیل‌لرینه یییه‌له‌نیب [صاحب اولوب].
1827-جی ایلده تورکییه ایله ایران آراسیندا دانیشیق‌لاردا واسیطه‌چی کیمی چیخیش ائدیب. قریبویئدوو 1828-جی ایلده ایرانلا ایمضا‌لانان تورکمنچای موقاویله‌سی‌نین حاضیرلانماسیندا ایشتیراک ائدیب.
بوندان سونرا ایراندا رسمی سفیر تعیین ائدیلن قریبویئدوو ائله یئرلی ساکین‌لرین سفیرلییه هوجومو زامانی آمان‌سیزجا قتله یئتیریلیر. جنازه‌سی تیفلیسه آپاریلان قریبویئدوو بورادا مقدس داوید کیلسه‌سینده دفن اولونور.
آشاغیدا گلن مکتوبو، قریبویئدوو اؤلومون‌دن 45 گون اول ایرانین قزوین شهرین‌دن حیات یولداشینا یازدیغی مکتوبو تقدیم ائدیر.
قزوین ، دئکابیرین 14 –و ، میلاد آخشامی ، 1828-جی ایل .
تورکون دیلی
شعر: شهریار
تورکون دیلی تک سئوگیلی ایسته کلی دیل اولماز
اؤزگه دیله قاتسان بو اصیل دیل اصیل اولماز
اؤز شعرینی فارسا – عربه قاتماسا شاعیر
شعری اوخویانلار ، ائشیدنلر کسیل اولماز
فارس شاعری چوخ سؤزلرینی بیزدن آپارمیش
« صابیر » کیمی بیر سفره لی شاعیر پخیل اولماز
تورکون مثلی ، فولکلوری دونیادا تک دیر
خان یورقانی ، کند ایچره مثل دیر ، میتیل اولماز
آذر قوشونو ، قیصر رومی اسیر ائتمیش
کسری سؤزودور بیر بئله تاریخ ناغیل اولماز
پیشمیش کیمی شعرین ده گرک داد دوزو اولسون
کند اهلی بیلرلر کی دوشابسیز خشیل اولماز
سؤزلرده جواهیر کیمی دیر ، اصلی بدلدن
تشخیص وئره ن اولسا بو قدیر زیر – زیبیل اولماز
شاعیر اولابیلمزسن ، آنان دوغماسا شاعیر
مس سن ، آبالام ، هر ساری کؤینک قیزیل اولماز
چوخ قیسسا بوی اولسان اولیسان جن کیمی شئیطان
چوق دا اوزون اولما ، کی اوزوندا عاغیل اولماز
مندن ده نه ظالیم چیخار ، اوغلوم ، نه قیصاص چی
بیر دفعه بونی قان کی ایپکدن قزیل اولماز
آزاد قوی اوغول عشقی طبیعتده بولونسون
داغ – داشدا دوغولموش ده لی جیران حمیل اولماز
انسان اودی دوتسون بو ذلیل خلقین الیندن
الله هی سئوه رسن ، بئله انسان ذلیل اولماز
چوق دا کی سرابین سویی وار یاغ – بالی واردیر
باش عرشه ده چاتدیرسا ، سراب اردبیل اولماز
ملت غمی اولسا ، بو جوجوقلار چؤپه دؤنمه ز
اربابلاریمیزدان دا قارینلار طبیل اولماز
دوز واختا دولار تاختا – طاباق ادویه ایله
اونداکی ننه م سانجیلانار زنجفیل اولماز
بو « شهریار » ین طبعی کیمی چیممه لی چشمه
کوثر اولا بیلسه دئمیرم ، سلسبیل اولماز
نوروز یوخسا اوغوز؟
نوروز یوخسا اوغوز؟
یازان: بهرام اسدی
نوروز بایرامی ائللریمیزین آراسیندا اسگی زامانلارین یادگاری اولاراق هله ده داوام ائتمكدهدیر. بو بایرام طبیعتین جانلانماسی و چؤل-چمنین یئنیدن دیریلمهسیایله علاقهداردیر و بونونلا اویغون ائل آراسیندا مختلف دبلر و رسملر یارانیبدیر. طبیعت جانلانیرسا و اؤز دونون دگیشیرسه ائللریمیز ده بو بایرامدا اؤز دونلارین دگیشیرلر و كیچیكلی - بؤیوكلو تزه پالتار گئییرلر و اؤزلرین طبیعتایله اویغون ائدیرلر. آذربایجان و عموم حالدا تورك ائللرینین بو دون دگیشمهلری یالنیز پالتاردا دگیل اونلارین معنویاتیندا دا اؤزون گؤستریر و دئمك قبیلهلریمیز هم جسمی هم ده معنوی پالتارلارین دگیشیرلر و بوتون داورانیشلاریندا بو بایرامین تأثیری آیدین گؤرونور.
بایرامدا كوسولولر باریشیر. اوزاق دوشنلر یادا دوشور و كین - كدورتلر گؤتورولور و بو معنوی پالتارین دگیشمگینه بیر تظاهردور. بایرامدا بؤیوكلر ایله گؤروشمك واجب ساییلیر بو ایسه ائللریمیزین آراسیندا بؤیوكلره اولان حؤرمتین قاباریق بیر تظاهرودور. اسگی تورك ائللری آنجاق قوجالار و آغ ساققاللارین رأیی و نظری ایله اداره اولونارمیش .
تاریخی و جغرافی جهتدن باخیلیرسا طبیعت ایله علاقهدار ایل بایرامی یا خود نوروز بایرامی بوتون تورك ائللرینین آراسیندا مختلف مراسملر ایله كئچیریلیبدیر و كئچیریلیر. ایندی گؤرهك نهدن اونون آدی فارسجادیر؟ نوروز یئنی گون دئمكدیر و فارس اساطیرینه گؤره بو بایرام جمشید شاه-ین آذربایجانا اولان سفری زامانی یارانیبدیر و همین فارس اسطوره سینده ده بو بایرامین آذربایجاندا یاراندیغینا دامغا وورولور و تأیید اولور. بس، آذربایجاندا و تورك ائللرینده یارانان بیر بایرامین آدی فارسجا اولماسی نئجه اولار ؟
بورادا تورك اساطیرینه باخماغیمیز گركیر: تورك و آذربایجان اساطیرینده نوروز بایرامی دگیل اوغوز بایرامی گؤرسنیر و بو بایرام آذربایجان توركلرینین افسانهلره قوووشموش و پیغمبرلشمیش اولو حكمداری اوغوز اوغلونون یادگاری كیمی قیمتلنیر.
آذربایجان اساطیرینده اوغوز اوغلونون بایرامی مطرح اولور و اوغوز اوغلو بو گون آغیر و اوزون بیر قیشدان قورتولور و بو قورتولماقدا اونا بركتلر اوز گتیریر و اوغوز اوغلو بو بركتلری و خئیرلری خاطرلاتماق ایچون یئمك - ایچمك وئریر و چال - چاغیر یولا سالیر او گوندن اوغوز طایفالاری همین گونو خاطرلاییرلار و بو گونون اوغوز بایرامی اولدوغو بورادان یارانیر. سونرالار قونشو ملتلر و او جمله دن فارس خلقی (و فارس اساطیرینه باخساق جمشید شاه آذربایجانا گلرك) اوغوز ائللرینین بو بایرامین گؤرور، بگنیر و اؤز خلقی آراسینا آپاراراق اونو اؤز دیلینه اویغون اولاراق نوروز آدلاندیریر.[1]
[1] اوغوز اوغلونون ماجراسین ایل آخیر چرشنبه لر كتابی - صحیفه 57 آذر نشر -باكی 1993 ده اوخویا بیلرسینیز.
: قایناق
آختاریشلار و آراشدیرمالار کتابی- چاپ: ۱۳۸۵ - انتشارات یاز
شهامت نشریه سی- اورمیه- 91ینجی ایلین بایرام اؤزل سایی
