تبریزلی شمس نین ائل تباری
تبریزلی شمس نین ائل تباری
بللی اولان آچیق آیدین تاریخ بونو گؤسته ریر کی شمس تبریزی و یا اونون اؤیرنجیسی«مولوی»هر ایکی سی ده آذربایجانلی دیلار و هویت لرینه واقیف اولدوغو حالدا هر واخت تورک اولماغینافخر ائدیب اؤزلرینی آذربایجانین مدنیت و علم مروجی ساییردیلار . هر حالدا بو عالیملر هر زامان قلم الینه آلیب و بیر کیتاب یازاندا بیر پاک اینسان کیمی تانری نین رضاسینا یازیب یارادیردیلار.
بو بیر سیرا مغرض لرین الینده بیر بهانه اولوبدورکی تاریخی حقیقت لری مخدوش ائله سین لر، یوخسا بو عالیم لر عاشیق اینسانلاردیلارکی باطین دیلینی بیلیرلر و هریئرده لازیم اولوب میللی هوییت لرینی بیان ائتسین لر اؤزلرینی قید و بنددن قورتاریب و کیملیک لرینی قاباردیب و ئوزه چیخاردیب لار.
عشق میلتی هامی دین لردن آیریدی
عاشیقلر اؤچون عشق میلتی تانری دیر
هر حالدا شمس و مولوی بونا باخمییاراق دیل سیز لرین دیلینی تاپشیریرلار آمما اؤز میلییت وهوییتلرینی بیان ائتمکدن فارغ اولماییرلار.
کیمسه اؤز اصلیندن اؤزاقلاشدی
روزیگار بیرده تاپار اؤز وصلینی
ایکینجی سی عشق و محبت دیلی بیر آدامین میلییتی ایله هئچ بیر پروبلمی یوخدور بیرحالدا کی کئچمیش عالیم و یازیچیلار احیاناًصراحتله، دیل و یوردلارینی بیان ائتمه ییبلر .بو سبب اولماز وقوندارما نسبت یاراتماقلا دئییشیلمز،آمما بو عالیمین وجودی بوتون اینسانلارا عاییدی کی اوندان فایدالانیرلار.
شمس تبریزی بو جومله عالیم لردندی.مولوی «شمس» ین تبارینین باره سینده یازیر: «شمس تبریز شاه ترکان است»کی ایشاره سی شمس ین تورک اولماغینادیر .آمما تورکلرین هانکی طایفاسینا ؟ مولوی بومسئله نیده آیدینلاییب « شمس شاه قبچاق ترکان بود» «شمس،قبچاق تورک لرین شاه ی دیر».
« آذربایجان ادبیات خادیمی حسن زنگیمارلئ »
سؤزلرده سؤز وار
سؤزلرده سؤز وار كیبریت
چؤپو بیر نفر كوچه
دن كئچیردی گؤردو قارانلیقدا بیری كیبریت یاندیریب، یئرده بیر شئیین دالیجا گزیر.
اوندان سوروشدو: ـ آی قارداش
نه آختاریرسان، هئی كیبریت چكیرسن؟ ـ دئدی: بیر
دانا كیبریت چؤپوم یئره دوشوب اونو اختاریرام! آنا
دیلی معللیم
شاگیرددن سوروشدو: نییه دئییرلر «آنا دیلی»، دئمه ییرلر «آتا دیلی» . شاگیرد
جاوابیندا دئدی: ائوده دائمن آنام دانیشیشیر و هئچ ماجال وئرمه ییر بیر كلمه ده
آتام دانیشا، بونا گؤره، «آنا دیلی» آدلانیب دیر! قبریستان
اهلی عاریف لردن
بیریسی دئییر: گونلردن بیر گون قبریستانا ساری گئدیردیم، بهلول ایله توش گلدیم.
سوروشدوم قبریستاندا نه ائیلیرسن؟ ـ دئدی: منه،
آزار ائتمه ین، آخیرتی یادیما سالان، اونلاردان آیریلاندا دالیمجا صفحه قویماییب،
غیبت ائتمه ین، جماعت ایله اوتوروب دورورام! خام
خییال بیر یوخسول
كیشی، گئجه چاغی آروادینا دئدی: ایسته سك ساباح گئجه آخشام یئمه یینه پیلوو یئیه ك
و من گوندوز بیر تلیس دویو آلام، نه قدر یاغ لازیمدی؟ ـ آرواد
جاواب وئردی: ایكی باتمان یاغ احتیاج دی. كیشی تعجب له
سوروشدو: نه جور بیر تای دویویه ایكی باتمان یاغ لازیمدی؟ ـ آرواد
دئدی: بیز خییال ایله پیلوو بیشیریریك نه عئیبی وار یاغلی یئیه ك؟! * حاضیرلایان: حسین واحدی قایناق:شهامت نشریه سی
اونودماز وطن سنی ..
اونودماز وطن سنی ..
توز باسیب ائشیتمیر صدفلی سازین
گلمیر قولاغیما او خوش آوازین
قاریشدی تورپاغا صؤحبتین سؤزون
یانیرام سنده كی كامالا درویش
اورمیه نین آدلیملاری كیتابیندان رحمتلیك آشیق «درویش»- ین یاشامی نی اوخویوب قورتولاندان سونرا اوره ییمی غم باسیب اوركدن آه چكدیم. ندن بئلنچی بیر اینسانلاریمیز اونودولوبلار؟!! بونا گؤره ماراقلاندیم آشیغین كندینه گئدیب، قبرینی زییارت ائدم. یولداشلاریمین بیریله بو قونویو آرایا قویوب اونون كندینه گئتمه یی قرارا گتیردیك.
قراریمیز جومعه گونونه یدی و زامانین اوچدوغونا گؤره بو گون تئزلیكله گلیب چاتدی، گون اورتادان سونرا «كوردلر» كندینه ساری یوللاندیق، كند اورمیه نین چی چست یولونون 5 كیلومترلییینده یدی،كنده یئتیشیب، اورادا یاشایانلاردان قبیرسانلیغین یولونو سوروشدوق، نئچه دقیقه دن سونرا كنددن آزجا ائشیكده اولان قبیرسانلیغا یئتیشدیق، تورپاقلی بیر یول و سس سیز بیر آخیرت ائولری.. آخیرته قاووشانلارا بیر فاتیحه وئرندن سونرا، ته له سه رك تئز قبیرلری بیر- بیر آختاریب یازیلارینا دیققت ائدیردیك، آما رحمتلیك درویش-ین قبیرینی تاپا بیلمه دیك. اورالاردان كئچن بیر چوباندان آشیغین قبیرینی سوروشدوق و كاشكی سوروشماسایدیق! ، چوبان او كندین یاشایانلاریندان اولاراق آشیغین قبیرینی تانیمیردی!!
نئیله مك دئمه آشیق ائله اؤز كندینده ده قریبییمیش.گؤی ده بو قریبلییه دؤزه بیلمه ییردی و آغلاماق ایسته ییردی.. اومودلریمیزی پوزمایاراق،بیرینین یولدان كئچمه سینی گؤزله ییردیك،او آندا بیر پیكان قبیرسانلیغا ساری گلدی،دئمه تانری یئتیردی! بیزیم یانیمیزا یئتیشه نده اوندان آشیغین قبیرینی سوروشدوق و شوكورلر اولسون سوروجو قبیری تانییرمیش و اونو بیزه گؤسته ره رك اؤزوده بیزیمله قبیرین یانینا گلدی، اللی یاشیندا اولان او معرفتلی بی (یاری جینابلاری) بیزه حورمتله یاناشیب، آشیغا فاتیحه گؤندرندن سونرا آزجا اونون یاشامینی بیزیم اوچون آچیقلادی و سورولاریما جاواب وئردی.
رحمتلیك آشیق درویشین قیساجا یاشامیندان بئله دئمك اولار:
آشیق درویش فرهاد اوغلو 1309 – نجو گونش (شمسی) ایلینده اورمیه نین «كوردلر» كندینده دونیایا گؤز آچمیشدیر. او ده یرلی اوستاد آشیق فرهاد كیمی آذربایجانین سنتی موسیقی سینین آدلیملاریندان ساییلیر. آشیق درویشین گؤزل، ایستی و صمیمی سه سینه گؤره آشیق فرهادین شاگیردی اولموشدور. درویش چالان ساز سه سی جانلارا كئچیب و گؤزل سه سیله اونودولموش اثرلره جان باغیشلاییردی. بو اونودولماز اوستاد 1372 ـ نجی ایلین قویروق دوغان(مورداد) آیینین دوققوزوندا، گؤزلرین دونیایا یوموب،اؤز دوغوم یئری اولان «كوردلر» كندینده تورپاغا تاپشیریلدی. آشیغین تشییع-ی جنازه سینده اینه سالماغا یئر یوخویموش و بو اونون خالق ایچینده نه قدر سئویملی اولدوغونو گؤسته ریردی.
آشیق درویش یاشام بویو (همیشه لیك) آذربایجانین سنتی موسیقی سینی سئورلرین اوره یینده قالاجاقدیر و بو سه س اورمیه اوچون قالارگی بیر سه س اولوبدور. رحمتلیك درویش ایرانین بوتون میللی موسیقی فئستیواللارینا قاتیلب و یوكسك یئرلره ال تاپیب،اؤدول لر قازانیب دیر. او نئچه ایللرده اورمیه رادیو، تلویزیونویلادا ایش بیرلیگی آپاریبدیر. او ده یه رلی اوستاد چوخلو شاگیردلرده موسیقی دونیامیزا تربیه ائدیب دیر، اونلاردان، آشیق اسمعلی (اورمیه – اونون بیرینجی شاگیردی)، آشیق صبور شریفی (اورمیه)، آشیق عبدالله اشرفی (قورد تپه)، آشیق ذكریا ملكی(قولونجو)، آشیق رضا پوینده (سولدوز) و ...آد آپارماق اولار.
آشیق درویش، متین، ویقارلی و عاریف بیر كیشی ایدی، دئمك اولار او خصلت ایله صنعت ده، اصیل و نمونه بیر آشیق و اوزان دیر. رحمتلیك درویش آشیق صنعتینه اؤزونه مخصوص اولان نئچه هاوا یادیگار قویوب. اونلاردان «شكر یازی هاواسی» و «غربتی هاواسی»- نی آد آپارماق اولار. بو هاوالار ایندیده اورمو آشیق لارینین آراسیندا چالینماقدادیر.
سونوندا دئمه لییم بئله نچی اینسانلاریمیزا سایغی گؤسته رمه لییك و اونون شانینده اولان بیر مزارلیق تیكیب هئچ اولماسا آدینا بیر خییاوان یارادیب هئیكلین پاركلارا قویمالییق.
منه یاردیم ائدن، «شكاری» و «یاری» جینابلارینداندا تشككور ائدیرم و اونلارا جان ساغلیغی آرزیلاییرام.
یازیب، حاضیرلایان : حسین واحدی
