2014 ادبیات اوزره نوبئل اؤدولونون ییه‌سی بللی اولدو
ادبیات اوزره نوبئل اؤدولونون ییه‌سی بللی اولدو
سوئدین ایستوکهولم شهرینده موختلیف آدا‌ی‌لار اوزره ایللیک نوبئل اؤدول‌لری غالب‌لرینین آدلارینی آچیقلامادا داوام ائدیر. ادبیات اوزره نوبئل اؤدولونو بو ایل فرانسه یازیچی‌سی "پارتیک مودیانو" قازانیب.
1945-جی ژوئیه‌نین 30-دا فرانسه‌نین بولون-بیانکور شهرینده وارلی بیر عائله‌ده آنادان اولان یازیچی اساساً آوتوبیوقرافیک[شرح حال] و فرانسه‌نین ایکینجی دونیا محاربه‌سی زامانی آلمان‌لار طرفین‌دن ایشغال اولونماسی ایله باغلی مؤوضولاردا یازیلار یازیب. ائولی و 2 قیز آتاسی اولام مودیانونون بیر چوخ رومان‌لاری ائکرانلاشدیریلیب و اؤزگه دیل‌لره چئویریلیب دیر.
ادبیاتدا رومانتیزم
ادبیاتدا
رومانتیزم
یازار:
میر جلال *
کؤچوروب حاضیرلایان:
حسین واحدی
رومانتیزم[1] -اونو
دوغوران اجتماعی نه‌دن‌لر- سئنتیمئنتالیزم[2] ایله فرقی رومانتیزمین ماهیت و باشقا‌لیغی-
اساس سجیه‌لری[3]: کولتورو اینکار، طبیعته رغبت، خالقا دوغرو مئیل، حسیات حاکم‌لییی،
سئوگی صحنه‌لری، شفقت و مرحمت، حیات‌دان راضی‌لیق، اسکی‌لییی ایدئاللاشدیرما،
فردیت باشقا‌لیغی- رومانتیزمین موختلیف شکیل‌لری (آلمان، فرانسیز، تورک) -
رومانتیزم رئالیزم کیمی…
ادبیات هوس‌کارلاریمیزین
ان چوخ بیلدییی و ان چوخ بیلمه‌دییی ادبی آخیم‌لاردیر؛ کلاسیزم[4]، رومانتیزم،
رئالیزم کیمی کلمه‌لری ائشیتمه‌ین هوسکارلاریمیز هامان یوخ کیمی‌دیر. ائله‌ده بو
آدلارین ماهیتی باره‌ده ده‌یرلی ایضاحات و معلومات وئره بیلن ادبیات ماراق‌لی‌لاریمیز
آزدیر. ادبی آخیم‌لار [جریان‌لار] ماراق‌لی‌لیغی ایله نه قدر وقتی جلب ائدیرسه ده،
تورکجه قایناق[مأخذ/منبع] و ماتئریال یوخلوغو او قدر ده گنج‌لر ائشیتدیک‌لری
معلوماتی آلا بیلمه‌ییرلر. اینتیباه و ترقی دؤورلرینده ادبیاتدا حاکم اولان
رومانتیزم جریانی حاقین‌داکی بو مقاله‌میزله گنج‌لرده بیر هوس، بیر تدقیق مئیلی
اویان‌دیرا بیلسک، وظیفه‌میزی ائتمیش سایاجاییق، رومانتیزمی مؤوجودیتی ایله
تانیتماق ایسه سویه‌میز فؤوقونده[اؤته‌سینده/پس‌زمینه] دوردوغون‌دان بو باره‌ده
ادبیاتچی‌لاریمیز شخصی تدقیق مطالعه‌لرینه اهمیت وئرمه‌لی‌دیرلر.
ویجدان/حیکایه‌جیک
ویجدان
یازار: ایتالو کالوینو*
کؤچورن: حسین واحدی
محاربه باشلایاندا لویجی آدلی بیر آدام تاپیلمیشدی، کؤنول‌لو یازیلماق ایسته‌ییردی. هامی اونو تعریفله‌ییب گؤی‌لره قالد‌یریردی.
لویجی سلاح پایلانیلان یئره گئدیب بیرینی گؤتوروب دئدی: “ایندی گئدیب آلبئرتونو اؤلدوره‌جم”. اوندان آلبئرتونون کیم اولدوغونو سوروشدولار. “دوشمن‌دیر آلبئرتو، منیم دوشمنیم”، - دئیه جاواب وئردی. اونا ایستدییی هر آدامی اؤلدورمه‌یه ایجازه وئریلمه‌دییینی، یالنیز بللی دوشمن‌لری اؤلدورمه‌لی اولدوغونو باشا سالماق ایسته‌ینده، “نه‌دی؟!” دئییب بوزاردی: “سیز منی آخماقمی ساییرسیز؟ آلبئرتو ائله ان بؤیوک دوشمندی. اونلارا قارشی محاربه‌یه باشلادیغینیزی ائشیدنده، درحال سیزه قوشولما‌لی اولدوغومو دوشوندوم، چونکی یالنیز بو حالدا آلبئرتونو اؤلدوره بیلردیم. ائله بونا گؤره ایندی یانینیزدایام. اونو یاخشی تانیییرام، اجلافین، آلچاغین یئکه‌سی‌دیر. منله خاینجه‌سینه داوراندی، قادینین یانیندا اوزوقارا اولدوم، آلچالدیم... کؤهنه صحبتدی، ایسته‌ییرسیزسه سیزه دانیشیم”.
- یوخ، لازیم دئییل، سنی باشا دوشوروک، - یولداش‌لاری دئدی.
- یاخشی، اوندا منه آلبئرتونون هاردا گیزلندییینی دئیین.
- بیلمیریک.
- عئیبی یوخ، اونون یئرینی بیلن بیرینی تاپارام. اونسوز دا اول-آخیر الیمه کئچه‌جک.
قیسا حیکایه یازمادا نئچه تمل سؤز/حیکایه باره‌ده
قیسا حیکایه یازمادا نئچه تمل سؤز
یازار: حسین پاینده
چئویرن: حسین واحدی
گیریش
حسین پاینده، یازیچی، ادبیات‌شوناس، فیلم تنقیدچی‌سی و علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا نظریه و ادبیات‌شوناسلیق اوستادیدی. او تئهران‌دا آنادان اولوب، اورتا ائیتیمینی[تحصیلاتینی] اینگیلیس‌ده اوخویوب انقلاب‌دان بیر ایل سونرا ایرانا قاییدیب‌دیر. او 1368ده علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا اینگیلیسجه ادبیاتی لیسانسینی آلیب، 1370 ده ایسه تئهران بیلیم‌یوردوندان اینگیلیسجه ادبیاتی‌نین یوکسک لیسانسینی الده ائتمه‌یی باجاریبدیر. پاینده 1375جی ایلده تحصیلاتینین داوامی اوچون اینگیلیسه گئدیب، 1380دا نظریه و ادبیات‌شوناسلیق دوکتوراسینی آلاندان سونرا اؤلکه‌یه دؤنوب، علامه طباطبایی بیلیم‌یوردوندا تدریسه مشغول اولدو.
ایندی‌یه کیمی، حسین پاینده‌دن، 100دن چوخ مقاله اؤلکه‌میزین مختلف نشریاتیندا یاییلیبدیر. بونون یانیندا 8 جیلید کیتاب یازیب و 7 جیلید ایسه ترجمه ائدیبدیر. او همچنین سککیز کیتابین رئداکتورو[ائدیتورو] اولوبدور. پاینده ایندی‌یه کیمی اؤلکه ایچینده 5 اؤدول و خاریجه‌ده ایسه بیر اؤدول قازانا بیلیبدیر.
او ادبیات‌شوناسلیق‌دا [ادبی تنقید‌ده] یئترلی قدر تجروبه‌لی اوزمانلاردان[صاحب‌نظرلریندن] ساییلیر. پاینده بو ساحه‌ده حاشیه‌لردن اوزاق اولاراق ساده‌جه بیلیمسل[علمی] چالیشمالاری ایله ادبیاتا خیدمت ائتمکده‌دیر. بونو دا آچیق‌جا سؤزلری ایله درسلرینده گؤرمک اولور.
بو قیسا یازیدا حسین پاینده‌نین قیسا حیکایه قونوسوندا اولان یازیسینی سیز عزیز اوخوجولارا تقدیم ائدیرم.
تورگئنیئو‌ٰدن بیر حیکایه‌جیک
سئرچه
یازار: ایوان تورگئنیئو*
کؤچورن: حسین واحدی
من اوودان قاییدیب، باغین خیابانی ایله گئدیردیم. ایت قاباقدا قاچیردی.
بیردن او، آددیم‌لارینی یاواشلادی و قوش دویموش کیمی یئره یاتیب گیزلینجه ایره‌لی یئریمه‌یه باشلادی.
خیاوانی دقتله سوزوب، دیمدیگی‌نین یانیندا سار‌یلیق و باشیندا قو توکو کیمی اولان کؤرپه بیر سئرچه گؤردوم. یووا‌دان دوشموشدو (کولک خیابانین توز آغاج‌لارینی برک ییرغالاییردی)، تزه‌جه چیخان قانادلارینی عاجز حالدا آچا‌راق حرکت‌سیز اوتورموشدو.
ایتیم یاواش-یاواش اونا یاخین‌لاشیردی. بیردن قارا دؤشلو قوجا سئرچه یاخین‌داکی آغاج‌دان داش کیمی قوپوب دوز ایتین قاباغینا دوشدو و توک‌لری پیرتلاشمیش، ائیبجرلشمیش بیر حالدا، اومیدسیزجه‌سینه و یازیق-یازیق جیویلده‌یه-جیویلده‌یه ایکی دفعه ایتین ایری دیش‌لی آچیق آغزینا طرف آتیلدی.
او خلاص ائتمه‌یه جومموشدو، او، اؤز بدنی ایله کؤرپه‌سینی قورویوردو... لاکین خیرداجا ووجودو بوسبوتون دهشت‌دن تیترییر، سسی جیرلاشیب خیریلداییردی. او طاقت‌دن دوشور، اؤزونو فدا وئریردی!
ایت اونا نئجه نهنگ بیر حئیوان کیمی گؤرونوردو، یقین! بونا باخمایا‌راق، او، اؤز اوجا تهلوکه‌سیز بوداغیندا اوتورا بیلممیشدی... ایراده‌سین‌دن قودرت‌لی اولان بیر قوه اونو بوداق‌دان قوپاریب یئره آتمیشدی.
"ترئزور"وم دایاندی، گئری چکیلدی... گؤرونور، بو گوجو او دا دویموشدو...
چاشمیش ایتی چاغیردیم و بؤیوک احترام حسی‌له اورا‌دان اوزاقلاشدیم.
بلی، گولمه‌یین. من او کیچیک، قهرمان قوشا، اونون محبت جوشقون‌لوغونا پرستیش ائدیردیم.
محبت اؤلوم‌دن و اؤلوم قورخوسون‌دان گوجلودور، - دئیه من فیکیرلشیردیم. حیات یالنیز سئوگی ایله اوجالیر و اوندان قوت آلیر.
چئویرن: جلال محمدوو
İvan Turgenyev *
دیالوق | ژاله اسماعیل Dialoq - Jalə İsmayıl
کؤچورن: حسین واحدی
1- بورا باخ، نه مسئله‌دیر بو؟ من هر گون سنی گؤرمک ایسته‌ییرم. بئزدیم دای.
- گلیب کئچر دردین آلیم، دردین آلیم…
- مزه‌لنمه ده، آغزیمدا سؤز دانیشیرام.
- زهله‌می تؤکمه. من نه بیلیم نییه گؤرمک ایستیه‌یرسن منی.
- بس دئییردین من هر شئیی بیلیرم.
- نه واخت‌دان منه اینانان چیخمیسان؟
- دئ گؤروم، من نئینه‌یم ایندی؟
- چوخ قورخولو شئیدی کی، بونو ایستمک؟ گؤرمک ایسته‌ییرسن، گؤر ده.
ایش، ایشچی، ایشسیز
ایش، ایشچی، ایشسیز
یازار: حسین واحدی
1. قدیم کیشیلر دئیه‌رمیش: ایشله‌یه‌نه هر یئر ایشدی.
دوز دئیرمیشلر. طرف بیر گون کرپیج آتارمیش. بیر گون الینه کولونگ آلارمیش. اوبیری گون آلاق ائله‌مه‌یه گئدرمیش. باشقا بیر گون ایسه یئر سوپوره‌رمیش. بئله آداما دا دئیرمیشلر "ایشله‌ینه هر یئر ایشدی".
2. ایندیکی وضعیت فرقلی‌دی
ایندی زامانا ده‌ییشیب. ایندیکی کیشلر دئییر: "پارتی‌سی[آدامی] اولانا هر یئر ایشدی.
دوزده دئییرلر. طرف بیر گون بو ماسا دالیندا رئیس دی. بیر گون او ایداره ده مودوردو. باشقا بیر گون ایسه گؤروسون اؤزونون بؤیوک بیر ایش یئری وار. بلی بئله آداما دا هر یئر ایشدی.
***
ا.ی [اتک یازی]
بیری ده مین بیر مصیبت ایله بیر فحله‌لیک ایشی تاپیب آی‌دا آلیر 800مین تومن بیلمیر اؤلسون یا یئنه ده اؤلسون!
یوخو / حیکایه‌جیک
یازار: ایلقار الیف اوغلو
کؤچورن: حسین واحدی
شهر مئری پارکا باش چکدی - ایش تاپشیرمیشدی، یوخلامالییدی...
تمیزلمیشدی‌لر، بیرجه آغاج دا قالمامیشدی. قولاغینا اینیلتی‌لر ده‌یدی. اطرافینا باخدی، کیمسه یوخدو - دؤرد بیر یاندا تورپاق‌دان بویلانان کؤتوک‌لر، کؤتوک‌لر، قارا-بوز کؤتوک‌لر...
آخشام ایجلاسدا تعریفلندی، جانینا ساری یاغ کیمی یاییلدی...
گئجه ایسه یوخودا گؤردو کی، صاحیبی آغاج‌لار اولان بیر شهرده یاشاییر و شهرین ییه‌سی اراضینی اینسان‌لاردان تمیزلتدیریب... دؤرد بیر یاندا تورپاق‌دان بویلانان آیاق‌لار، آیاق‌لار، رنگبرنگ آیاق‌لار...
اؤز آیاغینی تانیدی و بایاقکی اینیلتی‌لرین ایچینده اؤز سسینی یالنیز ایندی سئچه بیلدی...
بو یازی فیکرینیزی که‌سین ده‌ییشه‌جک
بو یازی فیکرینیزی که‌سین ده‌ییشه‌جک
حاضیرلایان: حسین واحدی
سیزین حیاتینیزی ده‌ییشدیره بیله‌جک بیر قیسا یازی تقدیم ائدیر.
پروفسور الینه سو دولو ایستکانی گؤتوروب اؤیرنجی‌لردن سوروشدو:
- سیز نئجه دوشونورسونوز، بو ایستکانین آغیرلیغی نه قدردیر؟
سالن‌دان چئشیدلی [مختلف] جاواب‌لار ائشیدیلدی:
- تقریباً ۲۰۰ قرام!
- یوخ، ۳۰۰ قرام!
- بلکه ده ۵۰۰ قرام.
پروفسور دئدی:
hekayə/ Divarlar mələrkən
Divarlar mələrkən
yazar: Hüseyn vahidi
-"Nömərə 127, xanım Gülnaz Allahverdi, buyurun içəri" kargüzar haray çəkərək dedi.
Ayağa qalxıram. Elə bil hamı yerində quruyub, Dəlicə qapını döyəmədən içəri keçirəm. Salamsız-nəsiz oturacaqda otururam. Həkim bəy qələm əlində quruyub masasına batıb. Başımı çevirib otağına göz atıram. Akvariumda balıqları yatıb, eləbil onlarda zamansızlayıblar. Kitablar qəfəsədə səssizcə huyuxublar. Sol əlimdə pisxologiya xəstəliyi ilə ilgisi olan lövhələr divara asılıblar. Onlarda hürüt- hürüt mənə baxıb sanki qaş-qabaq sallayıblar.
