http://www.flickriver.com/photos/tags/%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87/interesting/
پروفسور دمیر گده‌به‌یلی ایله دانیشیق
پروفسور دمیر گده‌به‌یلی ایله دانیشیق
دانیشیق آپاران: سعید عباسی
حاضیرلایان: حسین واحدی
آذربایجان جمهوریت‌ینین آدلیم شاعیر ایله یازیچی‌سی، پروفسور دمیر گده‌به‌یلی(Dəmir Gədəbəyli)، اورمیه‌نین قوناق‌سئور خالقینین قوناغیدیرلار. بو، قانی‌ایستی، صمیمی و آلچاق کؤنول شخصیته صاحب اولان شاعر، "اورمیا آنلاین"ین مصاحبه اوچون، چاغیریشینی قبول ائتدی. سیماسیندان مهربانلیق، دوشونجه‌لریندن ایسه، دونیا دولو شعرلر له یارانیش گؤزلللیک‌لری دالغالانیر.
اورمیا آنلاین دا، صمیمی بیر اورتام دا (محیط/فضا)، قیساجا شعر ایله ادبیات‌دان دانیشماق اوچون، بو سئویملی قوناغین قوللوغونا چاتیریق. اوستادین ایش مشغولیتی چوخ اولسادا قانی ایستیلیک له بیزیم سؤز-صؤحبتیمیزه قولاق آسیب، اؤز آنا دیلیمیزله دانیشیر.
اوستاد ایلک اؤنجه، بیزدن ایسته‌ییر، بو قیسا دانیشیق هم فارسجا، همده تورکجه، سایت‌دان یاییلسین. بیزده بو ده‌یرلی اوستاددان واخت مسئله‌سی اولسادا "اورمیا آنلاین"ین دعوتینی قبول ائدیب، واختینی بیزه وئردیگی اوچون تشککور ائدیریک.
- اوستاد لطفاً اوولده اؤزونوزو تانیتدیرین، سونرا بویورون شعر دئمه‌یی نه‌زاماندان باشلاییبسینیز؟
من دمیر گده‌به‌یلی، 1939 دا آذربایجان دا آنادان اولوب، ادبیات ایله فلسفه معلمی‌یم.
منیم شعرلریم اورتا مکتبی بیتیردیکدن سونرا قزئت‌لرده یاییلیردی. ایندی‌یه کیمی 50 کتاب چاپا یئتیرمیشم. هر کیتابیمین شعرلری اوبیری‌لر ایله تام فرقلی دیر. بونلارلا بیرلیکده 570 شعریمدن ماهنی بسته‌له‌نیب. بو ماهنی‌لاردان آذربایجانین تانینمیش مغنی‌لرینین بیر چوخو، "رشید بئهبودوو" کیمی صنعتکارا تای، اونلاردان فایدالانیبلار.
-
او قوش ده‌یدی O quş dəydi
یازان:حسین واحدی
کوچه اوشاقلاری, توپ اوینارکن قونشولارین بیرینین ماشینینا دییب جیزدیلار.
چوخ کئچمه‌دی ماشین صاحاب چیخیب گؤردو. تله‌سیک ایشی اولاراق اونلارا ساری:
- قاییداندان سونرا سیزه دئیه‌جه‌یم، دئییب چیخیب گئتدی.
اوشاقلار او گئدندن سونرا قاپیلارین بیرینین قاباغینا ییغیشیب فیکیرداشلاریق ائتمه‌یه باشلادیلار.
- گلنده دئیه ریک بیر موتورسیکلت ده‌یدی قاچدی، اوشاقلارین بیری دئدی.
بیر آیری سی ایسه بئله دئدی:
- یوخ! دئیه ریک، بیزیم خبریمیز یوخدو!
هر کیمسه بیرزاد دئیییردی. بو آرادا بیری دئدی:
- یوخ اونلاردان یاخشی سی من دئیندی:
دئیه‌ریک، تبلئت ده Angry birds اویناییردیق، آتاندا چیخدی ده‌یدی ماشینا!
گؤزلمه زالی (حیکایه)
گؤزلمه زالی
یازار: حسین واحدی
ساعات 15:44 دوکتورون گلمه‌سی ایله گؤزلمه زالیندا اوتوران لار سانکی توخدادیلار دئیه هامیسی‌نین گؤزله‌ری گولدو. منشی، دوکتور اوتاغینا گئدندن سونرا، مریض‌لری سیرا ایله چاغیرمایا باشلادی. منیم سیرام 33 ایدی.
منشی منله یاشیت یوخسا 2-3 یاش اویان- بویان اولاردی. سینه دوشله‌رینه یاخین آچیق ایدی. لئچه‌یی اؤرتمه‌سه‌یدی داها یاخشی ایدی. سیرغالارین نه‌تهر اولدوغودا بللی ایدی. ایشی فقط دئییب گؤلمک ایدی. دیش لری یاخشی ساییلیردی. اوراداکی کیشی‌لر هئچ، آروادلاردا بیر ته‌هر ایله اونو گؤزدن کئچیریردیلر. سانکی هامی شور گؤز ایدی زال‌دا.
سالونون ساغ الینده بیر قیز ایله اوغلان اوتورموشدولار. بللی ایدی یا تازا ائولنمیش‌دیرلر یادا ائولنمک اوزره‌یدیلر. ایشلری فقط پیچیلداشماق ایدی. اوغلان گؤزلری ایله قیزی یئییردی.
اونلاردان ایکی اوتوراجاق[صندلی] اوتایدا بیر قادین ایله 6-7 یاشیندا قیز اوشاغی اوتورموشدو. قادین آغیرجا اوتوروب سیراسینی گؤزله‌ییردی. اوشاغادا سانکی دئمیشدی یئریندن ترپنسن خوخانلار توتوب یئیه‌جک سنی.
محمد صبحدل: ادبیات داستانی حافظه تاریخی مردم است
محمد صبحدل: ادبیات داستانی حافظه تاریخی مردم است
گفتگو: حسین واحدی
فضای ادبیات داستانی شهر اورمیه رفته رفته رو بهبودی و پیشرفت می‌گذارد. برپایی جلسات منظم انجمن‌های داستان در حوزه هنری و ارشاد اسلامی (انجمن تحکیه) و نیز برگزاری اولین دوره‌ی جایزه‌ادبی اورمیه نمونه‌ی آشکار این پیشرفت‌هاست. در راستای همین فعالیت‌ها به سراغ یکی از برگزارکنندگان جلسات انجمن تحکیه رفتیم تا شما خوانندگان عزیز را بیشتر با این فضا و فعالیت‌ها آشنا سازیم.
در سال 1356 دریك خانواده‌ی از نظر اجتماعی متوسط و با پیش زمینه های پررنگ مذهبی در اورمیه متولد شد. دوره ی كودكی‌اش در سالهای جنگ و فضای پس از انقلاب و تحت تأثیر همین فضا شكل گرفت. حصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته‌ی برق قدرت در شهرستان بیرجند ادامه داد. بعد از دانشگاه نیز در اورمیه و درحوزه‌ی ادبیات داستانی و شعر و نقد ادبی فعال میکند.
چند وقتیست انجمن ادبی‌ای با عنوان "تحکیه" راه اندازی شده است. از این انجمن توضیحاتی بگویید؟
انجمن ادبی تحكیه تنها موسسه‌ی تخصصی ادبیات داستانی در استان است و توسط خانم فاطمه میر حسن پور و خانم حكیمه رسولی ثبت و با صدور پروانه فعالیت از اداره‌ی ارشاد راه اندازی شد. اصل فعالیت بر ادبیات داستانی متمركز است و فكر می كنم كه در این مدت كمِ یك سال و اندی، قدمهای مثبتی در زمینه ی ادبیات داستانی علی الخصوص ادبیات داستانی تركی آذربایجانی برداشته است. جلسات منظم هفتگی و برگزاری منظم عصر قصه با عنوان "تحكیه آخشامی" از فعالیتهای مهم این موسسه است. البته گلایه‌ای از اداره‌ی كل ارشاد هم هست كه در این مدت علی‌رغم اینكه از انجمن‌های موازی در حوزه ی شعر و .. حمایت و مساعدت‌هایی شده است، انجمن تحكیه صرفا با حمایت اعضا قادر به بقا بوده است. یعنی یك چنین جایگاهی دارد ادبیات داستانی در این استان. اگر كارمندی منش هنری عضوی را نپسندید و یا یك مسئله را شخصی كرد به راحتی می‌تواند در فعالیتهای یك جمع اخلال ایجاد كند یعنی این امر مقررات خاصی ندارد. به هر حال به جرأت می توان گفت كه اداره كل استان در یك ونیم سال اخیر در حوزه‌ی ادبیات داستانی برنامه‌ی كاری نداشته و اگر هم موردی بوده باشد، موسسه‌ی تحكیه به عنوان تنها موسسه‌ی فعال در این حوزه كاملا از آن بی‌خبر بوده است.
طبیعت سیرداغی اورمیه و قبرستانی تاریخی
طبیعت سیرداغی اورمیه و قبرستانی تاریخی
کلینیک طبیعت درمانی و معدن اکسیژن ناب
گزارش و تصاویر: حسین واحدی
وقتی از بلوار رودکی از شهر خارج شده، به طبیعت می‌رویم، اولین منظره‌ای که به چشم می‌خورد، کوههای سیر داغی و روستای سرسبز حیدرلی می‌باشد. مسیری سرسبز و خوش آب‌و‌هوا که امروزه با پیشرفت شهرسازی، اولین همسایه‌ی طبیعت شهر اورمیه در این مسیر شده است. این منطقه با زیبایی‌ها و اسرار بی‌نظیری پر است.
هنگامی که به طرف روستای حیدرلی نگاه میکنی گویی آدمی را بسوی خود فرا می‌خواند. روستایی در دل سلسله کوههای زیبا و طبیعتی بکر و دنج. ناخودآگاه انسان به طرف روستا کشید می‌شود. روستایی که امروز و فرداست، جزویی از شهر اورمیه شود.
ناگفتنی نماند که برخی از مردم وقتی فرصتی مناسب بدست می‌آورند به این منطقه می‌آیند تا هم بادبادک‌هایی به فراز آسمان بفرستند و سرگرم شده، و هم در دل طبیعت نفسی تازه کرده و از هیاهوی شهر رها شوند. در این میان از گیاهان دارویی نیز غافل نمی‌شوند، که شاید مانندشان در اکثر نقاط کشور یافت نشود. گیاهانی مانند کهلیک اوتو، اوشقون، یارپیز، قانقال، یئلمیک، قاز آیاغی، گنده‌له، دوه دابانی و... .
آی‌سیز گئجه‌ده قتل/ حیکایه
آی‌سیز گئجه‌ده قتل
یازان: حسین واحدی
اوچ یاشینداکی قیزینی سوبانین یانیندا دیله توتوب یاتیدان اختر، یوز ایل بوندان سونرادا دوشونمزدی کی ارینین قتل خبرینی پولیس ائوه گئجه ساعات 21:31 ده وئرسین.
دلیجه اوشاغی اویادیب، های- کوی سالا- سالا ائودن ائشیگه چیخدی. قاپی- قونشودا آدام قالمادی باییرا چیخماسین. کوچه‌نین قادینلاری اختری اووندورماق ایسته‌ییردیله‌ر. کیشه‌لر ایسه دؤوره‌له‌نیب 42 یاشلی احدین اؤلوموندن دانیشیردیلار:
باققال ممد: گؤره‌سن کیم اؤلدوروب؟
آل-وئرچی علی: هله بللی اولماز!
چولاق عمران: بئیناوا بیر خوش گون گؤرمه‌دی. کیرا داملاردا جانی چیخدی.
باققال ممد: یازیق آرواد- اوشاغی...آللاه هئچ کیمه گؤرسه‌تمه‌سین...
زبانِ بیز و دیلِ شما
زبانِ بیز و دیلِ شما
یازار: حسین واحدی
از زمان‌‌های بسیار اوزاق، انسانها برای ارتباط با بیر-بیرلری، دیل را ابداع نمودند. آنها ابتدا دیل‌های امروزی را یوخلاری ایدی. در اوایل با حرکات ال، با بیر-بیرلری ارتباط برقرار می‌کردند. سونراها، با زحمت انسانهای متفکر دیل از تصویر و حرکات ال، به یازی تبدیل شد و این سبب پیدایش خط اولدو.
انسانها با ابداع خط باشلاماق کردند به یازماق. البته نه همه اولار. بلکه انسانهایی که یازماق را دوست وارلاری ایدی و می‌خواستند برای نسل گله‌جک از خود یادگاری قویماق کنند. در این آرا، بعضی‌ها می‌گویند آتاهای ما خط را بوجود آورد و اوبیری بعضی‌هالار نیز ترس این گفته را دئمک می‌کنند.
اورمونون اؤنجول و بوگونکو اوشاق ادبیاتی حاقدا چالیشانلاریندان
گیریش:
آذربایجانین باتی بولگه سی یا همان اورمیه شهری اسگی بیر تاریخ و ادبیاتا آرخالاناراق بو گونده اوز والیقین توپلوموموزدا گوسترمکده دیر . بو گوزل شهرده ائله ان قدیم دوورلردن آنا دیلینه ماراق گوسترن آز اولمامیش ؛ یئرلی یئرینده بو ماراقلارین سوزده یوخ ؛ بلکه عملده گوستره بیلمیشلر . اوشاق ادبیاتیمیزا گوز گزدیردیکده دوشوندوم کی اورمونو دا پایی اوشاق ادبیاتیمیزدا گوزه گلیم دیر . بو مسئله سبب اولدو بو کیچیک یازی نین ترتیب وئره بیلم . او.مورام اورک لرینیزجه اولاجاق .
میرزه جبار خان باغچه بان :
معارف حاقیندا گوتوردویو قدم لر و آتدیم لارین هله ده سسی کار قولاقلاردا دا جینگیلده مکده دیر . دونیا شهرتلی معارف پرور رحمتلی میرزه جبار خان باغچه بان نین اصل – کوکو اورمولو اولسادا ؛ آتاسینین آرازین او تایینا بیر تیکه چورک آردیجا گئتمه سی سبب اولموشدور کی ؛ جبار ایراوان شهرینده آنادان اولسون . میرزه جبار خان نئچه جهت لی بیریسی ایدی . او ؛ بیرینجی دونه اولاراق لال لار – کارلار اوچون مکتب قویموشدور .؛ درگی چیخارتمیشدیر ؛ الفبا ساحه سینده ایشله میشدیر ؛ شعر دئمیشدیر ؛ مقاله یازمیشدیر و نه بیلیم نه دیرلی ایش لر گوره بیلمیشدیر . اونون اوشاق ادبیاتی ساحه سینده کی ایشلری هئچ ده اونودولان دئییل دیر . بیرگه بو بویوک عالیمین اوشاقلارا عاید بیر شعرینه سیزی قوناق ائتمک ایستردیم :
آدلیم یازیچی دان ایپ‌اوجلاری
نوبئل اؤدوللو آمئریکا یازیچی‌سی ویلیام فاولکنئر-دن گنج یازارلارا ایپ‌اوجلار [مصلحت‌لر]1. من اولماسایدیم سا ...
“من اولماسایدیم سا، منیم یازدیق‌لاریمی بیر باشقاسی یازا‌جاقدی. عینی شئیی هئمینگوای، دوستویئوسکی، بیزیم هامیمیز حاقیندا سؤیلمک اولار. بونا اؤرنک کیمی، شئکسپییئر-ین پییئس‌لری‌نین [نمایشنامه‌لرینین] یازارینا 3 آدای وار. اساس اولان - “هاملئت” و “یای گئجه‌سی‌نین یوخوسو”دور، اونلاری کیمین یازماسی یوخ”.
“داها اؤنجه دئدیگیم کیمی، یازیچی کسینلیک‌له اخلاق-فیلان گؤزله‌ین بیریسی دئییل. اونا هاردان، نه لازیم‌دیرسا، گؤتوره‌جک، اؤزو ده بونو آچیق شکیلده ائده‌جک، بوینونا دا آلا‌جاق، چون اومید ائدیر، اورتایا اورتا بیر چیخیم [محصول] قویوب سونراکی نسیل ده اونون یازدیقلاریندان نسه گؤتوره‌جک، اؤزو ده بو، یازیچی‌یا خوش گله‌جک، او بئله اینانیر ، اونون اؤز ده‌یرلی کئچمیشدن آلدیقلاریندان دا همین مؤلف‌لر یالنیز سئوینه بیلر”.
3. یئته‌نک، دوزنلیلیک، زحمت…
ایشین 100-ده 99-و یئته‌نک‌دیر [استعداد-دیر]… ایشین 100-ده 99-و دوزنلیلیک‌دیر [انتظام دیر]… ایشین 100-ده 99-و زحمت‌دیر. یازیچی هئچ زامان یازدیغین‌دان راضی قالماما‌لی‌دیر. هانسی‌سا ایشی همیشه داها یاخشی گؤرمک اولار. دایم اؤز ایمکانلاریندان داها بؤیوک هدف‌لره کؤکلن. یالنیز اؤز معاصرلرین‌دن و سلف‌لرین‌دن اوستون اولماغا جان آتما. اؤزونو اؤتوب کئچمه‌یه چالیش.
